Đánh giá và áp dụng tình tiết trong “Tội giết người” vì lý do nhỏ nhặt

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Không chỉ thời gian gần đây mà trong đời sống xã hội từ lâu đã xảy ra rất nhiều các vụ án thương tâm tương tự như các vụ án nêu trên. Phải chăng là do pháp luật chưa quy định chế tài đủ sức răn đe, đủ tính giáo dục cho xã hội, cho những tội phạm thực hiện hành vi phạm tội này?

Theo quy định về “Tội giết người” tại Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017, hoặc trong quy định về Tội này trong Luật cũ thì mức hình phạt cao nhất là chung thân hoặc tử hình. Đây là hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống pháp luật nước ta và trên cả thế giới (trong khi nhiều nước đã bãi bỏ hình phạt tử hình từ lâu).

Hơn nữa đối với những vụ án mạng xảy ra chỉ vì những nguyên nhân xã hội, lý do nhỏ nhặt thì luật hình sự cũng quy định tình tiết định khung về phạm tội “Có tính chất côn đồ” (quy định tại điểm n Khoản 1 Điều 123). Tại Án lệ số 17/2018 xác định rất rõ yếu tố để đánh giá là phạm tội có tính côn đồ, theo đó phạm tội “chỉ vì những mẫu thuẫn nhỏ nhặt trong sinh hoạt với nhau mà tội phạm đã dùng mã tấu chém nhiều nhát vào vùng trọng yếu trên cơ thể của nạn nhân”. Khi phạm tội với tình tiết này thì mức hình phạt sẽ từ 12 năm tù cho đến tử hình tuỳ thuộc vào tính chất, mức độ hoặc xem xét có các tình tiết định khung khác (Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy cô giáo; Thực hiện tội phạm một cách man rợ;…)

Ý kiến của Luật sư Nguyễn Văn Tuấn đăng tải trên Báo Đại Đoàn Kết

Có thể nhận thấy, các hình phạt hiện tại có đủ sức để răn đe đối với tội phạm này, tuy nhiên vẫn xảy ra nhiều vụ án mạng thương tâm như vậy. Đây một phần là do việc tuyên truyền pháp luật chưa được thực hiện một cách triệt để, có những người phạm tội nhưng lại không thể lường trước được là mình sẽ phải đối diện với những hình phạt gì trong tương lai.

Ngoài ra, việc giáo dục xã hội cũng chưa được tốt; giáo dục ở đây là giáo dục về kỹ năng sống, kỹ năng kiểm soát bản thân, không để những cảm xúc tiêu cực điều khiển hành vi của mình. Đặc biệt trong thời kỳ xã hội đang có những chuyển biến nhanh chóng, việc tiếp cận thông tin đa chiều trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết thì việc gìn giữ nhân phẩm, giá trị con người là điều hết sức khó khăn. Do đó, nếu còn buông lỏng, để những văn hoá phẩm xấu, khuynh hướng bạo lực tràn lan, lấn át những giá trị nhân văn, đạo đức con người thì tình trạng này vẫn sẽ còn tiếp diễn và sẽ còn là vấn đề gây nhức nhối cho toàn xã hội.

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc Công Ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật Sư TP Hà Nội)

Tội giết người là tội phạm nghiêm trọng, gây hại trực tiếp đến quyền sống, quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng của con người được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013. Do đó, pháp luật hình sự hiện nay của nước ta cũng đã quy định về mức xử phạt cao hơn so với các tội danh khác đối với người phạm tội. Cụ thể, ngay khung cơ bản của “Tội giết người” được quy định tại khoản 2, Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, người phạm tội đã phải chịu mức phạt tù từ 07 năm đến 15 năm, được xác định là tội phạm nghiêm trọng, có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn. Mức nguy hiểm của tội phạm này còn được ghi nhận ở việc tội giết người là một trong số ít các tội pháp luật quy định về đối tượng chuẩn bị phạm tội cũng phải chịu trách nhiệm hình sự. Người chuẩn bị phạm tội giết người đã có thể bị phạt tù từ 01 đến 05 năm tù. Trường hợp người phạm tội giết người có các tình tiết định khung tăng nặng được liệt kê tại khoản 1, Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 còn có thể phải chịu hình thức xử phạt cao nhất là tử hình.

Ý kiến của Luật sư Nguyễn Đức Hùng trên báo Đại Đoàn Kết

Việc pháp luật quy định ngay từ giai đoạn chuẩn bị phạm tội hay khung cơ bản, người phạm tội đã phải chịu hình phạt chính là tù có thời hạn và cao nhất là tử hình đã cho thấy rằng khung hình phạt và biện pháp xử lý loại tội phạm này đã mang tính chất nghiêm minh, xử lý đúng tính chất tội phạm, thể hiện ý chí của Nhà nước về loại tội phạm nguy hiểm này.

Các vụ án mạng, thảm sát xảy ra gần đây chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ là những sự việc hết sức đau lòng khi những người thiệt mạng có khi lại là chính người thân trong gia đình kẻ phạm tội. Đôi khi, chỉ vì nhũng cảm xúc nóng giận nhất thời hoặc vì những yếu tố dẫn đến tình trạng mất khả năng nhận thức mà người phạm tội không lường trước được hậu quả của hành vi mình gây ra. Các vụ án do người phạm tội sử dụng các chất kích thích diễn ra ngày càng phổ biến, do đó, theo quan điểm cá nhân tôi, các nhà lập pháp có thể xem xét để đưa tình tiết sử dụng các chất kích thích gây ra hậu quả chết người là tình tiết định khung tăng nặng để đề cao tính răn đe trong xã hội và hạn chế các hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Ý kiến của Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS  và  Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc Công Ty Luật TNHH TGS đã được đăng tải trên:

Báo Đại Đoàn Kết: http://daidoanket.vn/hoa-giai-mau-thuan-de-ngan-chan-hau-hoa-5670580.html