Điều kiện để tử tù được đặc xá

Vụ án cụ thể

Vụ thảm sát 6 người trong một gia đình xảy ra tại huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước vào ngày 7-7-2015 đã gây rúng động dư luận. Bằng các biện pháp nghiệp vụ chuyên nghiệp, cơ quan điều tra tỉnh Bình Phước đã nhanh chóng tìm ra thủ phạm là Nguyễn Hải Dương (24 tuổi, ngụ An Giang; chủ mưu), Vũ Văn Tiến (24 tuổi, ngụ Bình Phước; đồng phạm tích cực) và Trần Đình Thoại (27 tuổi, ngụ Vĩnh Long) . Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 17-12-2015, TAND tỉnh Bình Phước đã tuyên Dương và Tiến án tử hình , Thoại 16 năm tù. Sau phiên tòa, Tiến kháng cáo xin giảm án, Thoại cũng làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt . Tuy nhiên , tại phiên tòa phúc thẩm ngày 18-7, HĐXX đã không chấp nhận kháng cáo của Tiến, Thoại và tuyên y án sơ thẩm .

Nguyễn Hải Dương là chủ mưu vụ án đã bị thi hành án tử vào ngày 17-11-2017 . Tuy nhiên , bà Vũ Thị Thi (47 tuổi, mẹ ruột của tử tù Vũ Văn Tiến) vẫn đang tiếp tục cuộc hành trình viết đơn xin chủ tịch nước đặc xá cho con trai mình – tức tử tù Vũ Văn Tiến .

Như vậy , điều kiện để một tử tù được đặc xá là gì ?

Điều kiện để được đề nghị đặc xá

Theo Điều 10 Luật Đặc xá 2007 quy định về điều kiện được đề nghị đặc xá :

1. Người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành hình phạt tù được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chấp hành tốt quy chế, nội quy của trại giam, trại tạm giam; tích cực học tập, lao động; trong quá trình chấp hành hình phạt tù được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

b) Đã chấp hành hình phạt tù được một thời gian do Chủ tịch nước quyết định nhưng ít nhất là một phần ba thời gian đối với hình phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành hình phạt tù; ít nhất là mười bốn năm đối với hình phạt tù chung thân;

c) Đối với người bị kết án phạt tù về các tội phạm về tham nhũng hoặc một số tội phạm khác được Chủ tịch nước quyết định trong mỗi lần đặc xá thì phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác.

2. Người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành hình phạt tù có đủ điều kiện quy định tại điểm a và điểm c khoản 1 Điều này được Chủ tịch nước quyết định thời gian đã chấp hành hình phạt tù ngắn hơn so với thời gian quy định tại điểm b khoản 1 Điều này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành hình phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam;

b) Là thương binh; bệnh binh; người có thành tích trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội được tặng thưởng một trong các danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động, Huân chương, Huy chương kháng chiến, các danh hiệu Dũng sỹ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước; người có thân nhân là liệt sỹ; con của Bà mẹ Việt Nam anh hùng; con của Gia đình có công với nước;

c) Là người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc ốm đau thường xuyên, có kết luận giám định y khoa hoặc xác nhận bằng văn bản của cơ quan y tế có thẩm quyền;

d) Khi phạm tội là người chưa thành niên;

đ) Là người từ 70 tuổi trở lên;

e) Có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bản thân là lao động duy nhất trong gia đình, có xác nhận của Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi gia đình người đó cư trú;

g) Trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định.

3. Chính phủ có trách nhiệm hướng dẫn chi tiết việc áp dụng điều kiện của người được đề nghị đặc xá theo Quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước.

Theo Điều 11 Luật Đặc xá 2007 quy định người có đủ điều kiện quy định tại Điều 10 của Luật này không được đề nghị đặc xá trong các trường hợp sau đây:

• Bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm;
• Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác;
• Trước đó đã được đặc xá;
• Có từ hai tiền án trở lên;
• Trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định.

=> Như vậy :

• Bản chất của đặc xá : Miễn toàn bộ hoặc một phần hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt, kể cả miễn trách nhiệm hình sự hoặc xóa án đối với một hoặc một số người nhất định hoặc một số đông người đang chấp hành hình phạt, trong trường hợp họ lập được công lớn hoặc đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo.
• Người có thẩm quyền thực hiện : Chủ tịch nước .
• Đối tượng áp dụng : Người phạm tội trong giai đoạn đã bị kết án tù hoặc tử hình .
• Nội dung của đặc xá : Theo yêu cầu (có đơn) của người bị kết án. Việc xét đặc xá bao gồm xét đặc xá tha tù và xét ân giảm án tử hình.
• Hậu quả pháp lý : Người được đặc xá sẽ được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại nhưng không được xóa án tích ngay và vẫn có tiền án trong lí lịch tư pháp.