Quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Thông thường một người phải chịu trách nhiệm hình sự khi vi phạm các quy định của bộ luật hình sự, tuy nhiên cũng có xem xét tới độ tuổi của người thực hiện hành vi vi phạm đó mà có thể người vi phạm hình sự sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Quy định tại điều 12 Bộ luật hình sự sửa đổi bổ sung 2017 quy định về độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự như sau:

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật hình sự có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về toi pham hinh su nghiêm trọng,  tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.

Theo đó, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự sẽ được thực hiện như sau:

– Người dưới 14 tuổi không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Người dưới 14 tuổi được coi là người chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự hoặc chưa có năng lực trách nhiệm hình sự và không phải chịu trách nhiệm hình sự bởi vì xét về mặt sinh lý trí tuệ của đối tượng này chưa phát triển đầy đủ nên chưa nhận thức được tính nguy hiểm cho xã hội về hành vi của mình, chưa đủ khả năng tự chủ khi hành động. Tuy nhiên trong một số trường hợp người phạm tội sẽ phải đưa vào trường giáo dưỡng để giáo dục.

– Người từ đủ 14 tới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm thi hành án hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thuộc trường hợp sau:

Tội giết người

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

Tội hiếp dâm; tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

Tội cưỡng dâm; tội cưỡng dâm người đủ 13 tới dưới 16 tuổi

Tội mua bán người; tội mua bán người dưới 16 tuổi

Tội cướp tài sản; Tội bắt cóc chiếm đoạt tài sản; Tội cưỡng đoạt tài sản; Tội cướp giật tài sản; Tội trộm cắp tài sản; Tội hủy hoại cố ý làm hư hỏng tài sản

Tội sản xuất ma túy trái phép; Tội tàng trữ trái phép chất ma túy; Tội vận vận chuyển trái phép chất ma túy; Tội mua bán trái phép chất ma túy; Tội chiếm đoạt chất ma túy

Tội tổ chức đua xe trái phép; Tội đua xe trái phép

Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; Tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác; Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

Tội khủng bố

Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia.

Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự.

– Căn cứ khởi tố vụ án hình sự người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà bộ luật này có quy định khác.

Lưu ý:

Thứ nhất: Tuổi chịu trách nhiệm hình sự đều là “đủ mười 14 tuổi trở lên”, “đủ 16 tuổi trở lên”. Tức là người có hành vi vi phạm quy định pháp luật hình sự phải đạt tuổi đủ 14 tuổi, đủ 16 tuổi tính đến thời điểm người đó phạm tội. Hiểu một cách đơn giản thì người phạm tội có tuổi: 13 tuổi 11 tháng hay 15 tuổi 10 tháng thì đều chưa đạt tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự.

Thứ hai: Tuổi chịu trách nhiệm hình sự đã được cụ thể hóa và quy định chặt chẽ hơn so với Bộ luật hình sự năm 2009. Nếu như Bộ Luật hình sự năm 2009 chỉ quy định người phạm tội đủ 16 tuổi trở lên thì phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi loại tội phạm, còn người đủ 14 tuổi vi phạm hình sự nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên Bộ luật hình sự 2015 đã quy định về vấn đề này cụ thể và chặt chẽ hơn về trách nhiệm hình sự của người đủ 14 tuổi nhưng chưa đủ mười 16 tuổi qua việc chỉ rõ nếu phạm tội trong độ tuổi này thì người phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về những loại tội nào. Chẳng hạn như đủ 14 tuổi nhưng chưa đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác, tội hiếp dâm….. Nhìn chung quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự năm 2015 đã chặt chẽ, cụ thể hơn nhiều so với quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự năm 2009.

Như vậy, Bộ luật hình sự 2015 đã có quy định cụ thể rõ ràng hơn so với Bộ luật dân sự 1999: Bổ sung quy định loại trừ đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự (Ví dụ: tội dâm ô, tội giao cấu với người chưa thành niên…) nhằm đảm bảo sự thống nhất trong quy định pháp luật giữa Phần Chung và Phần Tội phạm của Bộ luật hình sự; Quy định cụ thể trường hợp người phạm tội là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi vi phạm hình sự phải chịu trách nhiệm hình sự trong 28 tội được liệt kê ở trên.

Nếu bạn đang có nhu cầu cần tư vấn pháp luật hình sự thì hãy liên lạc cho chúng tôi qua Hotline: 1900.8698 để được tư vấn miễn phí và đầy đủ nhất. Công ty luật sư TGS LAW sẽ giúp mọi người gắn kết trao yêu thương và gần nhau hơn.