Gây thiệt hại do cưỡng bức về tinh thần có phải chịu trách nhiệm hình sự ?

Câu hỏi

Thưa luật sư, nếu bây giờ tôi phạm tội nhưng do người khác đã cưỡng bức về tinh thần với tôi và tôi buộc phải thực hiện những hành vi mà người đó yêu cầu thì tôi có được miễn trách nhiệm hình sự không ?

Trả lời

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, với nội dung câu hỏi của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Cưỡng bức về tinh thần là trường hợp một người bị đe dọa uy hiếp gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản hoặc những lợi ích khác.

Người bị cưỡng bức vì sợ bị thiệt hại nên đã hành động hoặc không hành động gây hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Nếu người bị cưỡng bức hoàn toàn bị tê liệt về ý chí, không còn cách nào khác, buộc phải hành động theo ý muốn của kẻ cưỡng bức thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Ví dụ: một tên tội phạm dùng súng uy hiếp một người mẹ phải bóp cổ cho đứa con chết để tránh sự truy tìm của nhà chức trách. Nếu sự cưỡng bức chưa tới mức làm cho người bị cưỡng bức tê liệt ý chí thì người bị cưỡng bức phải chịu trách nhiệm hình sự, nhưng chưa được coi là phạm tội vì do người khác đe dọa, cưỡng bức.

Tuy nhiên, theo Điểm k Khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự hiện nay quy định về những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như sau:

“ Điều 51. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1.Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

…

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

…”

→ Như vậy có thể thấy, dù là bị đe dọa hay cưỡng bức về tinh thần để phạm tội thì chủ thể thực hiện hành vi phạm tôi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, như trong luật đã quy định, bị đe dọa hay cưỡng bức chỉ được xem là một yếu tố để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

>>Xem thêm: Văn phòng luật sư giỏi tại Hà Nội

Tại Điều 25 Bộ Luật hình sự đã quy định về các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự:

“1. Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự, nếu khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

2. Trong trường hợp trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm, thì cũng có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

3. Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có quyết định đại xá.”

Rõ ràng trường hợp bị cưỡng bức về tinh thần dẫn đến việc phạm tội không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định của Luật .

Từ những căn cứ pháp lí và giải thích trên có thể thấy rằng người bị cưỡng bức về tinh không được miễn trách nhiệm hình sự mà việc bị cưỡng bức đó chỉ được coi là một tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự .

Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét nhiều trường hợp cụ thể trên thực tế xảy ra. Đó là trường hợp phạm tội trong tình thế cấp thiết. Tức là bạn bị cưỡng ép về tinh thần để phạm tội trong một tình huống cấp thiết nào đó. Theo Điều 23 Bộ luật hình sự hiện hành thì: 

“Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm….”

→ Nếu bạn bị cưỡng ép về tinh thần để phạm tội trong một tình thế cấp thiết thì bạn sẽ không bị coi là tội phạm.

Ví dụ: trong trường hợp một người bị cưỡng ép về tinh thần phải bắn bị thương 1 ai đó , nếu không bố mẹ đang bị giữ làm con tin có thể bị giết ngay lập tức. Trong trường hợp này, người thực hiện hành vi phạm tội rõ ràng không còn sự lựa chọn nào khác và để tránh gây thiệt hại tức là tránh việc bố mẹ mình bị giết nên người đó buộc phải phạm tội. Như vậy người này sẽ không bị coi là tội phạm.

Nếu có gì thắc mắc hay chưa hiểu rõ về luật. Bạn hãy vui lòng liên hệ Tổng đài 1900.8698 để được các luật sư Tgs tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 Hoặc truy cập Website: Văn phòng luật sư tư vấn miễn phí