Mobile Caro- “Ban – Cho – Chơi” dưới góc độ pháp lý

Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng phòng Tranh tụng – Công ty Luật TNHH TGS, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp hiện nay, các doanh nghiệp có thể huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như: Vốn góp ban đầu của các chủ sở hữu đóng góp; Huy động vốn từ lợi nhuận không chia cho thành viên để tái đầu tư; Huy động vốn từ việc phát hành trái phiếu hay cổ phiếu; Huy động vốn từ tín dụng thương mại (Nợ tiền hàng giữa các doanh nghiệp với nhau); Huy động vốn từ vốn vay tín dụng Ngân hàng hoặc vốn vay của cá nhân, tổ chức khác.

Như vậy, trong tất cả các hình thức huy động vốn không có cách thức nào là thu tiền đặt chỗ cho chức vụ quản lý từ người lao động. Do đó, đơn thuần việc thu tiền của người lao động để đặt chỗ đã là vi phạm pháp luật, chưa kể đến những dấu hiệu bất thường như báo chí đã đăng tải vừa rồi.

Có thể thấy, Công ty này đã đào tạo ra những chuyên gia để chia sẻ, hướng thiện và sau đó là thu tiền của những cá nhân tiềm năng, Đặc biệt họ còn tự cho mình là thần tài, đến với nạn nhân với tâm thế “ban – cho – chơi”. Đây là sự coi thường pháp luật và lừa đảo trắng trợn của Ban lãnh đạo Công ty này.

Trong trường hợp này, nếu Công ty Mobile Caro thực hiện huy động vốn, đưa ra những lời lẽ, hứa hẹn không đúng với thực tế để tạo sự tin tưởng, nhầm lẫn cho cá nhân khác nộp tiền vào Công ty thì Công ty này đã có dấu hiệu của tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hoặc trong trường hợp coi khoản tiền mà các nạn nhân gửi vào Công ty này là một khoản vay thì Công ty lại có dấu hiệu của tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Vì theo những lời của bà Nguyễn Thị Thanh Hiền, người nắm giữ 95% cổ phần Công ty Mobile Caro, bà Hiền sẽ trả lại tất cả khoản tiền của những người đã nộp trước ngày 11/03/2019, thời gian trả là ngày 01/10/20019, tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có ai nhận được khoản tiền đó.

Như vậy, tùy theo hoàn cảnh, sự việc cụ thể thì Công ty/ Ban lãnh đạo Công ty này có thể bị xử lý hình sự về một trong hai tội danh trên. Cần phải có sự vào cuộc của Cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ những sai phạm của Công ty này.

Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng phòng Tranh tụng – Công ty Luật TNHH TGS, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Như tôi đã trình bày ở trên, tùy theo tình tiết của vụ việc mà các lãnh đạo, người thực hiện hành vi phạm tội sẽ có thể bị xử lý về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hoặc tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015.

Theo quy định tại Điều 174, Bộ luật hình sự năm 2015, Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác sẽ bị xử phạt với mức phạt cao nhất lên đến chung thân.

Với số tiền của Công ty Mobile Caro đã lừa đảo lên tới 4,7 tỷ đồng, thì người phạm tội phải chịu mức hình phạt quy định tại Khoản 4, theo đó, người nào chiếm đoạt tài sản trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Tương tự với tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản tại Điều 175, Bộ luật hình sự 2015, với số tiền chiếm đoạt lớn như vậy, lãnh đạo, người thực hiện phạm tội cũng sẽ chịu mức án là từ 12 năm đến 20 năm tù.

Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng phòng Tranh tụng – Công ty Luật TNHH TGS, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Thực tế, theo Quy định tại Luật Doanh nghiệp hay Bộ luật Lao Động, việc có một “Luật” của nội bộ doanh nghiệp là Điều được pháp luật cho phép. Đó là những bản Điều lệ của Công ty được coi là Luật Doanh nghiệp riêng của Công ty; hay Thỏa ước lao động tập thể được coi là Bộ luật lao động chi tiết của Công ty. Tuy nhiên tất cả các “Luật riêng” này đều phải được xây dựng trên cơ sở của pháp luật hiện hành chứ không phải là Công ty có thẻ xây dựng bất kỳ Điều luật nào họ muốn.

Trong trường hợp bà Hiền muốn “chơi” theo Luật riêng của mình đặt ra mà vi phạm Luật doanh nghiệp hay thậm chí là vi phạm pháp luật hình sự thì tùy thuộc vào những hành vi cụ thể mà sẽ bị truy cứu trách nhiệm trước pháp luật. Nếu “Luật” của bà Hiền mà có sự phức tạp, có sự tổ chức, sắp xếp chuyên nghiệp, phân công vai trò thì đó còn là tình tiết tăng nặng để xem xét truy cứu mức hình phạt nặng hơn trong khung hình phạt.

Công ty cổ phần Mobile Caro được biết đến với mục đích thành lập là đưa ra thị trường các ứng dụng công nghệ bằng điện thoại thông minh giúp cho giao thông đi lại thuận tiện hơn, tránh tắc đường và giúp cho người dân có thêm  thu nhập từ việc tải ứng dụng qua hệ thống. Đằng sau mục đích nhân đạo, cao cả đó thì công ty này còn có các chiêu trò để dụ dỗ khách hàng, học viên đóng tiền đặt cọc để giữ chỗ quản lý với mức thấp nhất là 100.000.000 đồng thông qua các hoạt động mời khách hàng tham gia vào các buổi hội thảo chia sẻ kiến thức sống, trở thành quản lý của công ty và được chia sẻ lợi nhuận.

Những hoạt động đó của công ty Mobile Caro đã vi phạm pháp luật lao động về việc cấm những hành vi mà người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động. Cụ thể là vi phạm khoản 2 Điều 20 Bộ luật lao động năm 2012: “2. Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động”. Theo đó, Công ty Mobile Caro đã yêu cầu những học viên của mình phải đóng tiền cọc để giữ chỗ làm quản lý, tức là yêu cầu học viên thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền để thực hiện việc ký kết hợp đồng lao động sau này với chức vụ là quản lý đã vi phạm pháp luật lao động.

Mặt khác, công ty Mobile Caro còn dùng các thủ đoạn lừa đảo, lợi dụng lòng tin của mọi người để nhằm chiếm đoạt 100.000.000 đồng mà học viên đã đặt cọc trước đó. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Công ty Mobile Caro sẽ bị xử lý như thế nào trước pháp luật?

Theo quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 5 Nghị định 95/2013, được sửa đổi bổ sung bởi nghị định 88 năm 2015, đối với hành vi yêu cầu các học viên đóng tiền đặt cọc để giữ chỗ quản lý với mức thấp nhất là 100.000.000 đồng thì công ty Moblie Caro sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể là phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng và có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc trả lại số tiền đã giữ của các học viên cộng với khoản tiền lãi của số tiền đã giữ của học viên tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt hành vi vi phạm. Tức là ngoài số tiền mà người sử dụng lao động yêu cầu đặt chỗ thì họ buộc phải hoàn trả số tiền đó cho toàn bộ các học viên đã nộp tiền cho Công ty.

Đối với hành vi dùng các thủ đoạn lừa đảo, lợi dụng lòng tin của các học viên, khách hàng để thu lợi bất chính, chiếm đoạt tài sản của người lao động với số tiền lên tới 100.000.000 đồng có thể bị xử lý hình sự về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, cụ thể như sau: “1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ”.

Do pháp nhân không phải là đối tượng chịu trách nhiệm hình sự đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 và Điều 76 Bộ luật hình sự năm 2015 nên người đứng đầu của công ty Mobile Caro và các cá nhân liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội trên và chịu mức hình phạt là bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Trước hết, người dân cần phải tự chủ động bảo vệ mình bằng cách thỏa thuận, yêu cầu công ty Mobile Caro trả lại cho mình số tiền là 100.000.000 đồng. Nếu công ty Mobile Caro vẫn kiên quyết không trả số tiền đó và đùn đẩy trách nhiệm cho nhau thì người dân phải kịp thời trình báo sự việc đến cơ quan Công an và các cơ quan có thẩm quyền khác, để các cơ quan này kịp thời có các biện pháp ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho họ theo đúng pháp luật.

Tuy nhiên, để được các cơ quan có thẩm quyền thụ lý xem xét, bạn cần phải cung cấp đầy đủ các chứng cứ chứng minh cho thiệt hại, khoản tiền mà bạn bị chiếm đoạt. Mọi người có thể tự mình chủ động tiến hành các biện pháp thu thập chứng cứ thông qua các giấy tờ như giấy giao nhận tiền, biên lai thu tiền, hợp đồng lao động (nếu có), các đoạn ghi âm, video có khả năng chứng minh có dấu hiệu phạm tội. Việc thu thập chứng cứ này cần phải có sự cẩn thận, am hiểu pháp luật và kỹ năng thu thập chứng cứ thì mới có thể thu thập một cách đầy đủ và được công nhận tính pháp lý của chứng cứ.

Tôi cho rằng, bạn nên cần có một Luật sư để tư vấn hoặc đại diện cho bạn để bạn có thể bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp của mình một cách tốt nhất.

Ý kiến của Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng (Hãng Luật TGS – thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) đã được đăng tải trên Báo điện tử Đài tiếng nói Việt Nam (VOV): http://baotnvn.vn/tin-tuc/Phap-luat/8220/Su-viec-Cong-ty-Mobile-Caro-duoi-goc-nhin-cua-luat-su