Nhận định pháp lý về việc lợi dụng thiên tai lũ lụt để tung thông tin giả mạo

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám Đốc, Hãng Luật TGS (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội)

Những ngày vừa qua, lợi dụng tình hình thiên tai, lũ lụt tại miền Trung một số cá nhân đã mạo danh tổ chức, nghệ sĩ nổi tiếng để đánh bóng tên tuổi hoặc thậm chí còn đứng ra huy động, kêu gọi tiền ủng hộ nhưng với mục đích là chiếm đoạt số tiền từ thiện đó. Điển hình có thể nhắc tới vụ việc vừa qua trên fanpage Huấn “Hoa Hồng” của Bùi Xuân Huấn đăng video cắt ghép từ chương trình thời sự tối 17-10 của VTV24 về việc các nghệ sĩ làm từ thiện tại miền Trung. Theo nội dung đoạn video, sau khi Huấn “Hoa Hồng” kêu gọi quyên góp trên trang cá nhân, đến ngày 21/10, Huấn “Hoa Hồng” đã có mặt ở Quảng Trị, trao tận tay từng thùng mì tôm, áo phao… nhằm chia sẻ khó khăn với người dân. Tối ngày 24/10/2020 Trung tâm tin tức VTV24 đã khẳng định đoạn clip trên là cắt ghép, dàn dựng.

Việc đưa tin sai sự thật, đăng thông tin giả mạo trên mạng xã hội khi tình hình bão lũ đang diễn ra phức tạp là hành vi vi phạm pháp luật cần phải được lên án mạnh mẽ và có biện pháp xử lý mạnh tay theo đúng quy định của pháp luật. Trường hợp Huấn “Hoa Hồng” thực hiện hành vi giả mạo VTV chỉ để trở nên nổi tiếng hơn mà chưa có hành vi nhằm chiếm đoạt tài sản, hành vi được xác định là “Giả mạo tổ chức, cá nhân và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” thì sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP với mức phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng và có thể khóa tài khoản của Huấn “Hòa Hồng” nếu hành vi được xác định là nghiêm trọng.

Trường hợp hành vi được xác định là nguy hiểm cho xã hội thì còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điều 288 Bộ luật Hình sự năm 2015 về Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông. Theo đó, người phạm tội có thể bị phạt tù lên đến 7 năm, bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Nếu có căn cứ cho thấy đối tượng đã đưa ra thông tin gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản là số tiền từ thiện của các nạn nhân thì đối tượng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể, người vi phạm sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, nếu số tiền chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên. Với số tiền chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên thì kẻ lừa đảo cũng sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Việc đối tượng lợi dụng tình hình thiên tai lũ lụt để chiếm đoạt tài sản sẽ bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm c khoản 4 Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, mức hình phạt sẽ rất nghiêm khắc. Theo đó, đối tượng trong trường hợp này sẽ phải chịu hình phạt tù từ 12 – 20 năm hoặc tù chung thân.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám Đốc, Hãng Luật TGS (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội)

 Việc đầu tiên người sử dụng mạng xã hội cần làm là kiểm chứng lại nguồn thông tin. Nếu nó đến từ người lạ hoặc một trang tin tổng hợp không rõ nguồn gốc, người dùng mạng xã hội cần phải cảnh giác trước khi chia sẻ. Cụ thể:

– Đối với mạng xã hội, những fanpage chính thống của cơ quan, báo chí, tổ chức thường có dấu tích xanh để xác thực. Người dùng mạng xã hội cần quan sát và phân biệt rõ các fanpage chính thống và giả mạo để tránh chia sẻ nhầm các thông tin sai sự thật.

– Kiểm tra kỹ nội dung để xác định đây là thông tin thật hay giả. Tin giả thường hay bị sai chính tải, bố cục lộn xộn, hình ảnh, video thường bị chỉnh sửa, cắt ghép, thay đổi nội dung ngày tháng… Ngoài ra, người dùng mạng xã hội cũng nên tìm các tin, bài viết trên các trang báo chính thống, có nội dung tương tự để đối chiếu. 

– Mạng xã hội cung cấp rất nhiều thông tin hàng ngày, tuy nhiên không phải tất cả mọi thứ đều thật sự hữu ích và đúng sự thật. Do đó, trước khi bấm nút chia sẻ, người dùng cần phải lựa chọn thông tin, nguồn từ các trang uy tín.

Trong trường hợp phát hiện các hoạt động nghi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, người dùng mạng xã hội cần báo ngay cho các cơ quan chức năng như Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Bộ Công an để có biện pháp xử lý. Đồng thời, người dùng cũng nên báo cáo với đội ngũ kiểm duyệt của Facebook để xử lý kịp thời, tránh thông tin sai sự thật được chia sẻ rộng rãi bởi những người dùng khác.

Nội dung tư vấn của Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám Đốc, Hãng Luật TGS (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) đã được đăng tải trên báo VietNam Plus: https://www.vietnamplus.vn/tin-gia-ve-lu-lut-mien-trung-thien-tai-chua-qua-nhan-hoa-da-toi/673381.vnp