Phạm nhân lập công lớn có được đặc xá hay không ?

Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội đã có buổi phỏng vấn Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó phòng Tranh tụng Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) một số vấn đề liên quan tới đặc xá.

Chương trình được phát sóng trên kênh H1 – Đài PTTH Hà Nội tại chuyên mục “Pháp luật và đời sống”. Cụ thể như sau:

Câu hỏi 1: Luật sư có thể cho biết những trường hợp nào người có đủ điều kiện được xét đặc xá nhưng lại không được đề nghị đặc xá?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng trả lời:

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt. Người đang chấp hành án phạt tù phải đáp ứng đầy đủ các quy định của Luật Đặc xá thì mới được đề nghị đặc xá.

Tuy nhiên, có một số trường hợp, mặc dù người đang chấp hành án phạt tù có đầy đủ các điều kiện để được đề nghị đặc xá nhưng sẽ không được đề nghị đặc xá.

Theo quy định tại Điều 12 Luật Đặc xá năm 2018, thì người có đầy đủ các điều kiện để được đề nghị đặc xá nhưng sẽ không được đề nghị đặc xá nếu thuộc trong những trường hợp sau đây:

– Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội phá rối an ninh; tội chống phá cơ sở giam giữ; tội khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự;

– Bản án, phần bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng tăng nặng trách nhiệm hình sự;

– Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác;

– Trước đó đã được đặc xá;

– Có từ 02 tiền án trở lên;

– Trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định.

Câu hỏi 2: Thưa Luật sư, Khán thính giả có gửi đơn thư tới đài hỏi: Con trai tôi đang chấp hành án phạt 15 năm tù. Vừa qua, trong khi đi làm nương về, con trai tôi có cứu được cháu bé bị lũ cuốn khi qua suối. Vậy việc làm đó có được coi là “đã lập công lớn” để xin đặc xá không thưa Luật sư?

Luật sư trả lời:

Điểm a Khoản 3 Điều  11 Luật Đặc xá 2018 quy định về điều kiện của người được đề nghị đặc xá quy định:

“3. Người có đủ các điều kiện quy định tại các điểm a, c, d, đ, e và g khoản 1, các điểm a, c và d khoản 2 Điều này được Chủ tịch nước quyết định thời gian đã chấp hành án phạt tù ngắn hơn so với thời gian quy định tại điểm b khoản 1 Điều này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc cơ quan có thẩm quyền khác”.

Theo Điểm b Khoản 4 Điều 4 Nghị định 52/2019/NĐ-CP quy định về trường hợp người bị kết án phạt tù đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù quy định tại điểm a khoản 3 Điều 11 Luật Đặc xá là người thuộc trường hợp: “Cứu được tính mạng người khác hoặc tài sản lớn (có giá trị từ 50 triệu đồng trở lên) của Nhà nước, của tập thể, của công dân trong thiên tai, hỏa hoạn”.

Như vậy, theo tình huống của bạn độc giả đưa ra nếu con trai bạn đáp ứng đủ các điều kiện:

– Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự;

– Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí;

– ..

Và có hành động cứu 1 cháu bé bị lũ cuốn khi qua suối thì con trai bạn thuộc một trong các trường hợp để điều kiện để được đề nghị đặc xá.