Luật sư Nguyễn Văn Tuấn trả lời thắc mắc của độc giả về vụ việc lấy trộm phôi thai

Vừa qua, Báo Pháp luật Việt Nam (cơ quan thuộc Bộ Tư pháp Việt Nam) ra số báo 288 ra ngày 15/10/2019. Qua sự việc báo chí đưa tin và có ý kiến của Luật sư Nguyễn Văn Tuấn. Sau hàng loạt bài báo của các Cơ quan báo chí, thông tấn khác đưa tin thì có nhận được một số câu hỏi của Quý vị độc giả gửi tới Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS thuộc Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, chúng tôi đã tiếp tục mời Luật sư Nguyễn Văn Tuấn tiếp tục đồng hành để giải đáp các thắc mắc của độc giả liên quan đến vấn đề này.

Câu hỏi 1: Bà N. trong hồ sơ có 3 người con, sinh thêm 1 con qua thụ tinh ống nghiệm nữa là 4. Giả thiết, hồ sơ mang tên bà N. và thụ tinh lần này nữa là 5 con. Vậy có vi phạm pháp luật về dân số?. Nếu chiểu theo nghị định về thụ tinh nhân tạo vì mục đích nhân đạo thì bệnh viện có đúng ?

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn cho biết:

Trước đây theo Nghị định 114/2006/NĐ-CP thì việc sinh con thứ ba trở lên là trái pháp luật, cụ thể: Đảng viên sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng. Cán bộ, công chức, viên chức nhà nước sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý kỷ luật theo quy định của Chính phủ. Thành viên của các doàn thể nhân dân, tổ chức xã hội sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý theo quy định của quy chế, quy định của đoàn thể, tổ chức. Người dân sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý theo quy định của hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, xóm, cụm dân cư nơi cư trú.

Sau thời gian đó các khối tổ chức, ban ngành đều có những quy định nội bộ, điều lệ riêng biệt đối với cán bộ, công nhân, viên chức, thành viên của đơn vị mình về vấn đề sinh con thứ 3 trở đi này, còn với mỗi địa phương thì lại có tương đối ít những hương ước, quy ước tập thể của địa phương mình.

Khi có Nghị định số 176/2013/NĐ-CP thay thế cho Nghị định số 114/2006 nêu trên, Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, đã có cơ chế mở, không còn quy định về việc hạn chế việc sinh con thứ 3. Tuy nhiên đối với hầu hết các cơ quan, ban ngành thì vẫn còn giữ Quy định đó. Chẳng hạn tại Điều 27, Quy định 102 – QĐ/TW của Bộ chính trị về xử lý kỷ luật Đảng viên năm 2017 nêu rõ từng trường hợp vi phạm sinh con thứ 3, thứ 4 hay thứ 5, mức xử lý thậm chí là khai trừ khỏi tổ chức Đảng.

Tóm lại, với việc sinh con thứ 5 không thể coi là vi phạm pháp luật về dân số,nhưng nếu như bà N là cán bộ, công chức, viên chức tại các cơ quan có Quy định nội bộ liên quan hoặc là Đảng viên thì bà N có thể sẽ bị xử lý kỷ luật theo quy định riêng đó.

Câu hỏi 2: Việc phân định trách nhiệm, nghĩa vụ liên quan đến việc lưu trữ phôi, chuyển phôi và xử lý phôi, trong trường hợp phôi đã được chuyển cho một người phụ nữa khác và đậu thai thì có thể xem xét xử lý hậu quả theo hướng nào?

Theo Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, đây là một vụ việc hi hữu, chưa tùng có “tiền lệ” trước đây, do vậy chính trong pháp luật nước ta chưa có quy định rõ ràng về vấn đề này. Do vậy các cơ quan cũng khá lúng túng khi nhắc đến việc xử lý hậu quả.

Qua trao đổi, Luật sư Tuấn đã nhận định: về mặt di truyền học, thì con được sinh ra bởi phôi của vợ chồng bà N thì đương nhiên là con của vợ chồng bà N, cho dù bà D là người mang thai. Bà D nhận phôi nhưng lại không hợp pháp bởi lẽ việc hiến tặng phôi thai phải được sự đồng ý của cả hai vợ chồng bà N.

Có thể các cơ quan sẽ xử lý theo hướng coi bà D là người mang thai hộ cho vợ chồng bà N vì mục đích nhân đạo. Tức là xác định cha mẹ cho đứa bé theo Quy định tại Điều 94, Luật hôn nhân và gia đình, theo đó con sinh ra trong trường hợp mang thại hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra. Đồng thời bà D cũng có một số quyền và nghĩa vụ nhất định theo Quy định tại Điều 97 và 98 Luật hôn nhân và gia đình.

Tuy nhiên, hướng xử lý như vậy chưa hẳn là tốt nhất, bởi lẽ theo quy định tại Nghị định số 10/2015 quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo thì bên nhờ mang thai hộ và bên nhận mang thai hộ đều phải có sự tự nguyện. Xét trên thực tế, sự tự nguyện là yếu tố vô cùng quan trọng đặc biệt là từ phía người mang thai hộ, bởi lẽ chính đứa bé trong bụng người mang thai hộ sẽ chịu ảnh hưởng từ tân lý, hành vi, chế độ sinh hoạt của người mang thai hộ; hoặc người mang thai hộ sẽ có thể phát sinh tình cảm, muốn giữ đứa bé lại sau sinh.

Do vậy, để giải quyết êm đẹp vấn đề, chỉ áp dụng theo quy định pháp luật hoặc chế tài nào đó dựa trên lẽ công bằng đều có ảnh hưởng không tốt. Phải chăng biện pháp tốt nhất đó là biện pháp tình cảm, nhẹ nhàng hơn, các bên cùng ngồi lại với nhau để cùng trao đổi thống nhất, bỏ qua những định kiến, những cái tôi, chỉ vì lợi ích tốt nhất cho đứa bé bởi lẽ dù là vợ chồng bà N hay bà D cũng đều muốn đứa bé được ra đời khỏe mạnh, sinh ra được sống một cuộc sống hành phúc.

Trả lời của Luật sư Nguyễn Văn Tuấn đã được đăng tải trên trang báo nguoiduatin.vn

https://www.nguoiduatin.vn/vu-chong-lap-muu-lay-cap-phoi-thai-cua-vo-cho-nhan-tinh-neu-nguoi-vo-sinh-them-con-co-vi-pham-phap-lenh-dan-so-a452886.html