Tìm hiểu về tập quán hôn nhân và gia đình

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc với nhiều tập quán tốt đẹp, đa dạng, phong phú, quy định về việc áp dụng các phong tục tập quán trong pháp luật hôn nhân và gia đình thể hiện việc tôn trọng những tập quán tốt đẹp, đồng thời cũng làm rõ điều kiện để tập quán được áp dụng, nhấn mạnh việc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân gia đình, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.

Theo đó pháp luật quy định: Tập quán về hôn nhân và gia đình là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình, được lặp đi, lặp lại trong một thời gian dài và được thừa nhận rộng rãi trong một vùng, miền hoặc cộng đồng.

Tập quán về hôn nhân và gia đình mang những đặc điểm sau: (1) là những quy tắc xử sự , (2)nội dung quy tắc: quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân; (3)phạm vi áp dụng: một vùng miền hoặc một cộng đồng

Điều 6 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định: “Trong quan hệ hôn nhân và gia đình, những phong tục tập quán thể hiện bản sắc mỗi dân tộc mà không trái nguyên tắc quy định tại Luật này thì được tôn trọng và phát huy”; Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì ghi nhận:“Trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận thì tập quán tốt đẹp thể hiện bản sắc của mỗi dân tộc, không trái với nguyên tắc quy định tại Điều 2 và không vi phạm điều cấm của Luật này được áp dụng”.

Điều dễ thấy nhất là Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định theo hướng hạn chế áp dụng phong tục tập quán. Nếu như văn bản năm 2000 quy định các phong tục tập quán thể hiện bản sắc của dân tộc chỉ cần không trái nguyên tắc chung của Luật như: hôn nhân tự nguyện tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng; vợ chồng có nghĩa vụ thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình; Nhà nước và xã hội không thừa nhận sự phân biệt đối xử giữa các con, giữa con trai và con gái, con đẻ, con nuôi… thì được tôn trọng và phát huy. Thì Luật năm 2014 chỉ cho áp dụng phong tục tập quán khi pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận, nếu phong tục tập quán đó không trái với nguyên tắc và không vi phạm điều cấm của Luật.

Như vậy, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định theo hướng khuyến khích áp dụng phong tục tập quán, như nội dung phong tục tập quán có quy định trong Luật và thậm chí vi phạm điều cấm vẫn có thể áp dụng còn Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 hạn chế áp dụng bằng cách đạt ra những điều kiện để vợ chồng có thể áp dụng tập quán, bên cạnh việc đảm bảo tính thồng nhất của việc á dụng pháp luật theo đó chỉ được áp dụng khi không có quy định của pháp luật về vấn đề này đồng thời yêu cầu sự thỏa thuận của hai bên. Đây là một điểm mới, tiến bộ hơn, vừa đảm bảo giữ gìn các nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc, vừa đảm bảo lành mạnh hóa xã hội, loại trừ những hủ tục, lạc hậu.

XEM NGAY VIDEO LUẬT SƯ TƯ VẤN LY HÔN