Người chưa thành niên và những quy định đối với người chưa thành niên

Tình trạng trẻ em phạm tội ngày càng tăng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, là một những vấn đề nóng bỏng và là một trong những vấn đề đang được xã hội quan tâm.

Trong những năm gần đây, ở Việt Nam tình trạng tội phạm chưa thành niên có chiều hướng ngày càng gia tăng cả về số lượng và mức độ phạm tội. Thủ đoạn phạm tội của các đối tượng này không còn đơn giản do bồng bột, thiếu suy nghĩ, mà đã có sự tính toán, chuẩn bị kỹ càng và khá tinh vi, thậm chí đã hình thành các băng nhóm tội phạm có tính nguy hiểm cao.

Số lượng các vụ án tăng nhanh, nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng xảy ra, cùng với tính chất phức tạp của từng vụ án là những thủ đoạn tinh vi, do đó tính nguy hiểm ngày càng cao để lại những hậu quả nghiêm trọng, gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, làm xôn xao dư luận xã hội. Việc gia tăng các vụ án có bị cáo là người chưa thành niên phạm tội không chỉ tăng về số lượng các bị cáo, mà tuổi đời phạm tội của các bị cáo là người chưa thành niên cũng trẻ hoá, có nhiều vụ án các bị cáo là người chưa thành niên phạm tội đặc biệt nghiêm trọng có khung hình phạt cao nhất là chung thân hoặc tử hình như tội: “Cố ý gây thương tích”, “Giết người”, “Cướp tài sản”, “Trộm cắp tài sản”.
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay cũng chưa có một khái niệm rõ ràng về người chưa thành niên, nhưng có thể định nghĩa người chưa thành niên là những người chưa đủ 18 tuổi. Vì người chưa thành niên trong khoa học thì ở độ tuổi này chưa phát triển hoàn toàn về nhận thức hoặc nhân cách nên chưa có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của một công dân theo quy định.

Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, người chưa đủ 18 tuổi được giải thích rất cụ thể trong Điều 21 là người chưa thành niên. Đối với các giao dịch dân sự đối với người chưa thành niên là những người chưa đủ 6 tuổi thì giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện. Đối với các giao dịch dân sự thì trừ trường hợp phục vụ các nhu cầu sinh hoạt hợp với lứa tuổi của người chưa thành niên thì đa số khi giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật của người chưa thành niên đồng ý như là cha mẹ…của người chưa thành niên từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi khi xác lập giao dịch dân sự. Còn đối các giao dịch mà cho người từ đủ 15 tuổi trở lên đến dưới 18 tuổi thì những người chưa thành niên có thể tự mình xác lập các giao dịch dân sự. Trừ các giao dịch có liên quan đến tài sản mà nhà nước có yêu cầu phải đăng ký quyền sở hữu thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

>>> Xem thêm: Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội

Quy định về người chưa thành niên phạm tội

Theo quy định tại Bộ luật hình sự năm 2015 cũng có điều luật áp dụng đối với người chưa thành niên nhằm mục đích phân loại xác định các tội do những người thành niên gây ra thiệt hại, các hình phạt xử lý đối với những hành vi vi phạm pháp luật, các biện pháp giáo dưỡng hoặc các biện pháp khác tùy theo tính chất, mức độ, thiệt hại gây ra mức độ nguy hiểm cho xã hội phù hợp tâm lý, đặc điểm tại thời điểm người chưa thành niên thực hiện các hành vi phạm tội

Thông thường, đối với người chưa thành niên phải chịu trách nhiệm hình sự theo những quy định áp dụng riêng cho đối tượng dành cho người thành niên và các tội khác của phần chung trong Bộ luật hình sự quy định áp dụng đối với người từ đủ 14 tuổi nhưng chưa đủ 18 tuổi.

– Người chưa thành niên sẽ được miễn trách nhiệm hình sự và sẽ được thay thế áp dụng các biện pháp khác theo quy định khi phạm thuộc dưới từ đủ mười sáu tuổi đến dưới 18 tuổi trừ các tội quy định như tội cố ý gây thương tích, các tội về buôn bán trái phép chất ma túy… khi người chưa thành niên tự nguyện khắc phục hậu quả và người chưa thành niên có nhiều tình tiết giảm nhẹ không có tình tiết tăng nặng khi phạm tội ít nghiêm trọng và nghiêm trọng theo quy định của pháp luật hình sự.

– Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015 về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự khi người chưa thành niên mà từ đủ mười bốn tuổi cho đến mười sáu tuổi khi phạm tội rất nghiêm trọng trừ một số tội thì sẽ vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự ví dụ như các tội giết người, tội hiếp dâm, tội mua bán người, tội mua bán trái phép chất ma túy…

– Ngoài ra khi người thành niên dưới 18 tuổi thực hiện phạm tội với vai trò đồng phạm không đáng kể trong vụ án đó thì cũng được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.

– Thông thường khi xét xử và áp dụng các khung hình phạt đối với người chưa thành niên khi các biện pháp giáo dục, phòng ngừa không hiệu quả và chỉ trong trường hợp thật sự cần thiết phải căn cứ tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội còn phải căn cứ các đặc điểm về nhân thân của họ khi thực hiện hành vi phạm tội và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.

– Nguyên tắc khi xử lý đối với những người chưa thành niên trong thực tiễn xét xử, các văn bản của pháp luật có thể được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự nếu những người chưa thành niên thực hiện hành vi phạm tội được gia đình giám sát, theo dõi, không gây không lớn, không nghiêm trọng hoặc có nhiều tình tiết giảm nhẹ.

– Trong các giai đoạn tố tụng các vụ án hình sự khi điều tra giải quyết vụ án, truy tố của viện kiểm sát bằng các bản cáo trạng và xét xử tại tòa án thì các cơ quan này phải xem xét về khả năng nhận thức, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất nguy hiểm cho xã hội mà những người chưa thành niên đã gây ra.

– Việc truy cứu trách nhiệm hình sự của những người chưa thành niên phạm tội nhằm mục đích của việc phòng ngừa tội phạm và căn cứ vào tính chất hành vi của tội phạm thì người chưa thành niên khi phạm tội chỉ áp dụng các hình phạt được quy định trong Bộ luật hình sư trong trường hợp thực sự cần thiết khi truy cứu trách nhiệm hình sự.

– Thông thường, khi người chưa thành niên phạm tội thì tòa án sẽ áp dụng một trong những các biện pháp tư pháp khác nếu trong quá trình xét xử nếu không cần thiết phải áp dụng hình phạt thì không áp dụng hình phạt với người chưa thành niên phạm tội.

– Hiện nay khi người chưa thành niên phạm tội thì sẽ hạn chế việc áp dụng hình phạt nhằm thực hiện chính sách khoan hồng đối với đối tượng đặc biệt nay nhằm mục đích giáo dục là chủ yếu nhất là hạn chế áp dụng các hình phạt tù có thời hạn trong bộ luật.

– Đối với những người chưa thành niên phạm tội thì theo quy định của pháp luật không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình được quy định của pháp luật hình sự.

– Khi áp dụng hình phạt từ mức phạt tù có thời hạn trở lên thì sẽ được áp dụng mức hình phạt nhẹ hơn so với mức hình phạt áp dụng đối với người đã thành niên đủ 18 tuổi tương ứng khi người chưa thành niên phạm tội.

– Hiện nay, pháp luật ở nước ta quy định đối với người chưa thành niên phạm tội thì sẽ bị áp dụng acác hình phạt bổ sung nếu có và khung hình phạt chính là phạt tiền thì không áp dụng với những người chưa thành niên từ mười bốn tuổi đến dưới mười sáu tuổi theo quy định.

– Hiện nay, thì khi mà người thành niên đã có bản án đã tuyên và có hiệu lực khi người phạm tội dưới 16 tuổi thì nếu người chưa thành niên lại tiếp tục phạm tội thì sẽ không tính là tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm theo quy định của Bộ luật hình sự.

Mọi thắc mắc pháp lý cần tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ, quý khách hàng vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 1900.8698 hoặc truy cập vào Website: Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội