Việt Kiều muốn đòi lại đất khi nhờ người thân mua hộ

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS thuộc Đoàn luật sư thành phố Hà Nội:

Theo quy định tại khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 thì:“Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”

Như vậy, việc một người đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là căn cứ để xác định người đó là chủ sở hữu đối với quyền sử dụng đất đó. Nghĩa là về mặt pháp lý, người mà bạn nhờ đứng tên mua hộ đang là chủ sở hữu đối với quyền sử dụng thửa đất đó.

 Hiện giờ người bạn thân đó không muốn trả lại, và có ý định chiểm đoạt thì bạn có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp có thẩm quyền để yêu cầu người đó phải trả lại số tiền cho bạn. Bạn có thể dựa vào các giấy tờ chuyển tiền, hoặc các căn cứ khác như: tin nhắn, file ghi âm, email, người làm chứng… để chứng minh cho việc nhờ mua hộ đất của mình.

Đối với giấy xác nhận việc đứng tên mua hộ đất giữa bạn và người bạn thân chỉ là giấy viết tay mà không công chứng, chứng thực thì theo quy định của pháp luật, đây là giấy tờ không buộc phải công chứng. Tuy nhiên để xem xét hiệu lực pháp lý còn cần phải căn cứ vào các yếu tố khác theo quy định tại Khoản 1 Điều 117 Bộ luật dân sự 2015. Cụ thể: “Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau: chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập; Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện; Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.”, và khi khởi kiện thì có thể dùng giấy xác nhận việc đứng tên mua hộ như một căn cứ để chứng minh cho việc đòi lại số tiền bạn đã đưa để mua đất.

Qua câu hỏi của bạn, tôi cũng đoán bạn là người Việt Nam đang định cư ở nước ngoài, có mong muốn về Việt Nam sinh sống, nên theo tôi tốt nhất bạn nên lựa chọn hình thức mua nhà ở riêng lẻ hoặc căn hộ chung cư để tránh rủi ro về mặt pháp lý như hiện giờ. Pháp luật Việt Nam cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở như người Việt Nam trong nước, không hạn chế về số lượng nếu còn giữ quốc tịch Việt Nam, bao gồm người mang hộ chiếu Việt Nam và người mang hộ chiếu nước ngoài nhưng có giấy tờ chứng minh có quốc tịch Việt Nam.

Ngoài ra, bạn sẽ được sở hữu nhà không giới hạn số lượng nếu thuộc các diện sau: Người về đầu tư trực tiếp tại Việt Nam theo pháp luật về đầu tư; người có công đóng góp cho đất nước; nhà khoa học, nhà văn hóa, người có kỹ năng đặc biệt mà cơ quan, tổ chức của Việt Nam có nhu cầu và đang làm việc tại Việt Nam; người có vợ hoặc chồng là công dân Việt Nam sinh sống ở trong nước. Bạn sẽ chỉ được sở hữu một nhà ở riêng lẻ hoặc một căn hộ chung cư tại Việt Nam khi bạn là người có gốc Việt Nam nhưng không thuộc các diện nêu trên và có giấy miễn thị thực do cơ quan có thẩm quyền của VN cấp.
 Và khi sở hữu nhà ở tại Việt Nam, bạn sẽ có hầu hết các quyền như người Việt Nam ở trong nước (kể cả cho thuê và ủy quyền quản lý nhà ở, được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở trong dự án phát triển nhà ở thương mại đối với những khu vực được phép bán nền) nhưng có giới hạn là không có quyền bảo lãnh và góp vốn.

Trên đây là những tư vấn, góp ý của tôi cho bạn về vấn đề đòi lại tiền mà bạn đã nhờ người bạn thân mua đất, cũng như phương hướng, lựa chọn tốt nhất khi bạn có nguyện vọng trở về quê hương để sinh sống.