Ý kiến của Luật sư về dự án nhà ở 90 Nguyễn Tuân mập mờ việc đấu giá?

Kính gửi: Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TGS

Lời đầu tiên Ban Biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam xin gửi lời chào trân trọng và lời chúc sức khỏe tốt đẹp nhất đến Luật sư Nguyễn Đức Hùng!

Thưa Luật sư, vừa qua báo chí thông tin sự việc Dự án nhà ở số 90 Nguyễn Tuân (Hà Nội) từng được cho phép thực hiện với mục đích xây dựng nhà ở cho cán bộ công nhân viên Tổng Công ty vận tải Hà Nội – Transerco, hiện nay biến thành dự án nhà ở thương mại do Công ty Cổ phần Đầu tư đô thị và khu công nghiệp Sông Đà 7 làm chủ đầu tư.

Việc đất phục vụ mục đích công cộng, công ích chuyển thành đất làm nhà ở thương mại không cần thông qua đấu giá sử dụng đất khiến dư luận đặt ra nhiều câu hỏi. Vây, để làm rõ những khúc mắc xoay quanh trường hợp này, Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử xin được hỏi Luật sư Nguyễn Đức Hùng một số nội dung câu cụ thể như sau:

Phóng viên:

Thưa Luật sư, pháp luật có quy định việc khu đất phục vụ mục đích công ích – là nhà ở cho cán bộ công nhân viên chuyển thành đất xây dựng nhà ở thương mại phải được đấu giá quyền sử dụng đất hay không? Trường hợp nào bắt buộc phải đấu giá, trường hợp nào có thể bỏ qua quá trình này?

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 118 Luật đất đai năm 2013, việc sử dụng đất “đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê hoặc cho thuê mua” hoặc “giao đất, cho thuê đất đối với đất Nhà nước thu hồi do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước” là thuộc trong các trường hợp Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Đối với trường hợp “sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở tái định cư, nhà ở xã hội và nhà ở công vụ” là một trong các trường hợp không phải đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất theo quy định tại Khoản 2 Điều 118 Luật đất đai năm 2013.

Do đó, nếu Dự án khu nhà ở tại số 90 Nguyễn Tuân không phải là dự án nhà ở xã hội, nhằm cải thiện nhu cầu và điều kiện về nhà ở cho cán bộ công nhân viên Tổng Công ty Vận tải Hà Nội mà là dự án nhà ở thương mại (và được xây dựng trên diện tích đất của Tổng Công ty Vận tải Hà Nội – Một doanh nghiệp nhà nước) thì việc lựa chọn chủ đầu tư phải thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Vì vậy, đối với dự án này có rất nhiều vấn đề và câu hỏi được đặt ra, đó có hay không và nếu có thì tại sao lại có sự chuyển đổi mục đích ban đầu của dự án, từ dự án xây dựng nhà ở cho cán bộ, công nhân viên sang dự án nhà ở thương mại? Quá trình đó diễn ra như thế nào? Dựa vào những căn cứ và thủ tục pháp lý gì? Có hay không việc mượn danh, “đội lốt” dự án nhà ở xã hội, bán cho cán bộ, nhân viên và người lao động, để “lách luật”, biến tướng thành dự án nhà ở thương mại nhằm trục lợi trái pháp luật?

Trước sự phản ánh của báo chí thì theo tôi các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc, để làm rõ vụ việc, giải đáp những thắc mắc và hoài nghi của dư luận xã hội, cũng như tránh việc thất thoát, thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Phóng viên:

Ban đầu, đây là dự án nhà ở dành cho cán bộ nhân viên Tổng Công ty vận tải Hà Nội – Transerco do chính Transerco làm chủ đầu tư, tuy nhiên năm 2012, Transerco đã được UBND TP. Hà Nội chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất, dự án ngay sau đó được chuyển nhượng cho Công ty Cổ phần Đầu tư đô thị và Khu công nghiệp Sông Đà 7. Từ dự án dành cho cán bộ nhân viên thì hiện nay với mức giá cao từ 30-220 triệu đồng/m2, đa số cán bộ Traserco không có đủ thu nhập để mua. Vậy đứng về phía quyền lợi của các cán bộ công nhân viên Traserco, Luật sư có ý kiến bình luận như thế nào về trường hợp này?

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội.

Những người lao động, cán bộ công nhân viên của Traserco có lẽ sẽ là những người bị thiệt thòi và thất vọng nhất. Với mục đích nhân văn và cao đẹp ban đầu của dự án, thì có lẽ họ đã rất hy vọng về việc được sở hữu nhà ở của dự án, giải quyết được những khó khăn về nhà ở của họ. Tuy nhiên, với giá bán rất cao (từ 30 triệu đồng/m² đến 220 triệu đồng/m²) thì cho dù có quyền ưu tiên mua thì họ cũng sẽ rất khó, thậm chí là không thể “mơ” đến việc sở hữu nhà ở tại đây. Đó thực sự là một điều “bất công” và “bất hợp lý” rất lớn đối với những người lao động, cán bộ công nhân viên của Traserco.

Phóng viên

Trên thị trường bất động sản, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất như dự án số 90 Nguyễn Tuân có diễn ra phổ biến hay không? Việc này có ảnh hưởng gì đến sự minh bạch của thị trường, quyền lợi của khách hàng?

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội.

Bản chất vụ việc ra sao thì phải cần có sự vào cuộc, kiểm tra và xác minh của các cơ quan chức năng. Còn trên thực tế, các vụ việc giao đất và cho thuê đất trái pháp luật, không thông qua bán đấu giá, cũng như những mật mờ, bất minh, thậm chí là sai phạm trong quá trình thực hiện các dự án kinh doanh bất động sản không phải là việc hiếm gặp. Trong thời gian qua đã có rất nhiều vụ việc sai phạm bị phát hiện và xử lý.

Những hiện tượng tiêu cực này đã tiếp tay cho nạn đầu cơ và thâu tóm đất đai, đồng thời chúng cũng phản ánh những hạn chế, thiếu sót, thậm chí là sai phạm, tiêu cực, trục lợi trái pháp luật trong công tác quản lý đất đai và thực hiện các dự án kinh doanh bất động sản, gây thiệt hại không nhỏ cho ngân sách Nhà nước.