Chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên chết

Tình huống

Gia đình tôi bố tôi mất sớm chỉ còn mẹ là người đứng tên trong sổ đỏ. Giờ muốn làm thủ tục để tách thửa ra cho các con nhưng một năm trời nay theo hướng dẫn của ủy ban xã chúng tôi đã làm đủ các giấy tờ theo hướng dẫn nhưng vẩn nhận được kết quả là không làm được. Với lí do là do bố tôi mất trước bà nội cho nên phải làm nhiều thủ tục rườm rà và do mẹ tôi là con dâu đứng tên sổ đỏ nên có thể gây ra tranh chấp, kiện tụng từ các bên chị em của bố tôi. Nhưng giữa gia đình các chị em của bố tôi không có vấn đề gì về kiện tụng hay đòi tranh chấp đất đai với gia đình tôi. Vậy mà cán bộ địa chính xã vẩn cho câu trả lời là không làm được. Mong luật sư tư vấn giúp ạ!

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó giám đốc Công ty Luật TNHH TGS 

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì tôi hiểu thửa đất có nguồn gốc là do ông cha để lại cho bố mẹ bạn. Bố bạn chết trước bà nội bạn và không có di chúc. Thửa đất này đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (“Giấy chứng nhận”) mang tên chủ sử dụng đất là mẹ bạn. Căn cứ vào nội dung này, tôi xin tư vấn cho bạn như sau:

Trường hơp thứ nhất, giữa bố và mẹ của bạn không có thỏa thuận thửa đất là tài sản riêng của mẹ bạn.

Theo quy định của pháp luật thì thửa đất sẽ là tài sản chung của bố mẹ bạn, nếu bố mẹ bạn không có sự thỏa thuận nào khác thì về nguyên tắc chung bố và mẹ bạn, mỗi người sẽ có quyền sử dụng đối với một nửa (½)  thửa đất này. Do đó, khi bố bạn chết và không có di chúc thì phần quyền sử dụng đất của bố bạn sẽ trở thành di sản thừa kế và được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố bạn, bao gồm: gồm: vợ, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của bố bạn, nếu những người này còn sống vào thời điểm mở thừa kế (thời điểm bố bạn chết) hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi bố bạn chết. Những người thừa kế này sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau đối với phần quyền sử dụng đất là di sản của bố bạn.

Theo các quy định nêu trên thì ngoài mẹ bạn, các con đẻ của bố mẹ bạn, thì bà nội hoặc những người thừa kế khác như nêu trên mà còn sống vào thời điểm mở thừa kế (nếu có) cũng sẽ được hưởng thừa kế đối với phần quyền sử dụng đất là di sản của bố bạn. Nếu hiện nay, bà nội bạn đã chết thì phần quyền thừa kế của bà nội bạn sẽ được chuyển cho các đồng thừa kế của bà nội bạn. Vì vậy, việc xác định, phân chia phần quyền sử dụng đất là di sản thừa kế của bố bạn sẽ dựa trên sự thỏa thuận và phân chia của những người đồng thừa kế nêu trên theo quy định của pháp luật.  

Vì vậy, nếu việc cấp Giấy chứng nhận cho mẹ bạn là được thực hiện sau khi bố bạn chết, thì việc cấp Giấy chứng nhận này chỉ được coi là hợp pháp, nếu đã thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế, có sự đồng ý của tất cả những người đồng thừa kế nêu trên của bố bạn. Trong trường hợp này, mẹ bạn có thể làm thủ tục tách thửa (chuyển quyền sử dụng đất) cho các con, nếu thửa đất là không có tranh chấp, không bị kê biên để bảo đảm thi hành án, và còn thời hạn sử dụng đất theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai năm 2013 mà không cần phải có sự đồng ý của những người thừa kế của bố bạn. Ngược lại, nếu khi mẹ bạn được cấp Giấy chứng nhận mà chưa thực hiện các thủ tục khai nhận di sản thừa kế nêu trên, thì việc cấp Giấy chứng nhận cho mẹ bạn là không hợp pháp, thuộc trường hợp bị thu hồi Giấy chứng nhận theo quy định tại Điều 106 Luật đất đai năm 2013. Và khi đó, phần quyền sử dụng đất là di sản của bố bạn vẫn được coi là tài sản chung của các đồng thừa kế và các đồng thừa kế sẽ phải làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế, để cùng thỏa thuận, xác định và phân chia phần quyền sử dụng đất này quy định của pháp luật.

Nếu việc cấp Giấy chứng nhận cho mẹ bạn là trước khi bố bạn mất, thì thửa đất vẫn được xác định là tài sản chung của bố mẹ bạn. Do vậy, việc xác định và phân chia phần quyền sử dụng đất là di sản thừa kế của bố bạn vẫn sẽ phải dựa trên sự thỏa thuận và thống nhất của các đồng thừa kế nêu trên theo đúng quy định của pháp luật.

Trường hợp thứ hai, giữa bố và mẹ bạn có thỏa thuận về việc thửa đất là tài sản riêng của mẹ bạn.

Nếu giữa bố và mẹ bạn có thỏa thuận (bằng văn bản, có công chứng hoặc chứng thực hợp pháp) về việc xác định thửa đất là tài sản riêng của mẹ bạn, thì mẹ bạn sẽ là chủ sử dụng hợp pháp đối với toàn bộ thửa đất. Trong trường hợp này, mẹ bạn có quyền tách thửa, chuyển quyền sử dụng đất cho các con mà không cần phải có sự đồng ý của các đồng thừa kế của bố bạn.

Như vậy, nếu giữa bố và mẹ bạn không có thỏa thuận về việc thửa đất là tài sản riêng của mẹ bạn, và các đồng thừa kế cũng chưa làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế, thì các đồng thừa kế cần làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế, thỏa thuận về việc xác định và phân chia phần quyền sử dụng đất là di sản thừa kế của bố bạn theo quy định của pháp luật. Trong trường hơp, các đồng thừa kế không thể tự thỏa thuận được thì có quyền khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu Tòa án giải quyết, thực hiện việc xác định và phân chia di sản thừa kế của bố bạn theo quy định của pháp luật.

Bài trả lời đã được đăng trên trang LuatVietNam: https://luatvietnam.vn/luat-su-tu-van/cach-chia-tai-san-chung-cua-vo-chong-khi-mot-ben-chet-128824-faqs.html

• tweet
• 

Đội ngũ luật sư bào chữa – Công ty Luật TGS

 

Luật sư – Nguyễn Văn Tuấn – Giám Đốc Công ty Luật TGS

Ông là một luật sư giỏi có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đất đai. Luật sư đã tham gia tranh tụng nhiều vụ án tranh chấp đất đai, vụ án hình sự, kinh tế, thương mại,.. trên toàn quốc.

 

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc Công ty Luật TGS

Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng là một luật sư giỏi, đã từng công tác tại Công ty Luật TNHH NHB và nhiều công ty luật có thương hiệu khác, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Đất đai, hình sự, dân sự.

 

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Luật sư Công ty Luật TGS

Luật sư Đức Hùng từng công tác tại nhiều tổ chức hành nghề luật sư uy tín, có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực tranh tụng hình sự, đất đai, tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình.

 

Luật sư Hà Huy Sơn – Luật sư Công ty Luật TGS

Là một luật sư giỏi trong lĩnh vực hình sự. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Hình Sự, luật sư Hà Huy Sơn đã gây dựng được cho mình thương hiệu riêng và sự uy tín vững chắc đối với khách hàng.

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn miễn phí

• Luật Sư - Văn Phòng Luật TGS Law
• Địa chỉ: Số 34, Ngõ 187 Trung Kính, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.
• Điện thoại: 0984.769.278
• Email: contact.tgslaw@gmail.com
• Hotline: 0985.928.544 - Luật Sư Nguyễn Văn Tuấn

Hoặc Bạn Có Thể Gửi Nội Dung Đăng Ký Tư Vấn Miễn Phí Qua Biểu Mẫu Dưới Đây Chúng Tôi/Luật Sư Sẽ Liên Hệ Lại Ngay!

Việt Nam có bao nhiêu dân tộc (trả lời bằng số 64)