Giải quyết tranh chấp về lối đi chung

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TGS – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội.

Để xác định được phần lối đi mà thính giả nêu là thuộc quyền sử dụng hợp pháp của gia đình thính giả hay là lối đi chung, đất công do UBND xã quản lý thì cần phải căn cứ vào việc đánh giá đầy đủ và toàn diện về nguồn gốc đất, những biến động trong quá trình sử dụng đất, cũng như tất cả các tài liệu, giấy tờ (quyết định giao đất, giấy chứng nhận.v.v..), hồ sơ địa chính (bản đồ địa chính, sổ mục kê.v.v..) có liên quan qua các thời kỳ.

Thực tế cũng có rất nhiều trường hợp, các lối đi chung có nguồn gốc là đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của một hoặc một số cá nhân, hộ gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng đất thì các cá nhân, hộ gia đình đã tự nguyện sử dụng làm lối đi chung giữa các hộ, hoặc là lối đi chung của cộng đồng. Và trong quá trình quản lý đất đai, đo vẽ bản đồ hoặc là cập nhật hồ sơ địa chính thì các cơ quan chức năng đã ghi nhận theo hiện trạng này, tức là đã chuyển từ đất thuộc quyền sử dụng riêng của các cá nhân, hộ gia đình thành lối đi chung. Trong những trường hợp này, nếu việc lập các hồ sơ địa chính đã ghi nhận đúng hiện trạng sử dụng đất, phù hợp với nguyện vọng của các chủ sử dụng đất và được lập theo đúng quy định của pháp luật thì các chủ sử dụng đất cũng khó có căn cứ để đòi lại phần quyền sử dụng đất mà mình đã tự nguyện sử dụng làm lối đi chung.

Do đó, căn cứ vào các thông tin thính giả cung cấp thì tôi cũng không có đầy đủ các thông tin cần thiết, để đánh giá chính xác là phần lối đi đang có tranh chấp, khiếu kiện mà thính giả nêu là thuộc quyền sử dụng hợp pháp của gia đình thính giả hay là lối đi chung, do UBND xã quản lý.

Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Công ty Luật TNHTGS – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội

Tại Khoản 1, Điều 254, Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định: “Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.”. Theo quy định này, do thửa đất của người anh trai thính giả đã có lối đi khác ra trục đường của xóm nên sẽ không thuộc trường hợp được quyền yêu cầu mở lối đi qua bất động sản vây bọc theo quy định tại Điều 254 Bộ luật dân sự năm 2015.

Do đó, nếu phần đất lối đi đang có tranh chấp, khiếu kiện mà thuộc quyền sử dụng hợp pháp của gia đình thình giá thì thính giả sẽ không có nghĩa vụ phải để phần đất này làm lối đi thứ hai cho người anh trai. Ngược lại, nếu phần đất này được xác định là lối đi chung, là đất công do UBND xã quản lý thì người anh trai của thính giả sẽ có quyền sử dụng lối đi chung này vào việc đi lại theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp này, để chứng minh phần lối đi là thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mình thì thính giả cần phải cung cấp được các tài liệu, chứng cứ như: Quyết định giao đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc là các sơ đồ địa chính (bản đồ địa chính, sổ mục kê) qua các thời kỳ có thể hiện phần lối đi này là nằm trong thửa đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của thính giả, hoặc là các biên lại thu, nộp thuế quyền sử dụng đất có thể hiện gia đình thính giả đã đóng thuế quyền sử dụng đất đối với diện tích đất lối đi đó, hoặc là văn bản thỏa thuận về việc thính giả cho người anh trai đi nhờ..v.v..

Vì trong vụ việc này thì UBND xã đang cho rằng phần diện tích đất lối đi đang có tranh chấp, khiếu kiện là đất công, đã bị thính giả lấn chiếm. Do đó, nếu không đồng ý với nội dung giải quyết nêu trên của UBND xã thì thính giả có quyền làm đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND xã và Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất, để được xem xét và giải quyết theo quy định của Luật khiếu nại. Nếu Chủ tịch UBND cấp xã hoặc Chủ tịch UBND cấp huyện không giải quyết hoặc có giải quyết nhưng thính giả không đồng ý với kết quả giải quyết đó thì thính giả có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.