Kẻ mạo danh nữ ca sĩ Thủy Tiên lừa tiền từ thiện có thể bị phạt tù Chung Thân

Miền trung đang là nơi hứng chịu liên tiếp những thiên tai, lũ lụt, nhiều nơi bị cô lập, nước ngập mênh mông. Đã có rất nhiều nghệ sĩ, cá nhân, tổ chức đứng lên kêu gọi quyên góp để ủng hộ miền trung thân thương. Ca sĩ Thủy Tiên được coi là một trong những nghệ sĩ tiên phong, chỉ mấy ngày kêu gọi mọi người ủng hộ thì số tiền đã lên tới hơn 60 tỉ đồng và theo tin mới nhất số tiền đã vượt 100 tỉ đồng.

Tuy nhiên có kẻ đã mạo danh nữ ca sĩ Thủy Tiên, nhằm lợi dụng và uy tín, danh tiếng của nghệ sĩ để lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản. Chúng đã tạo ra hẳn 1 Fanpage Facebook giả mạo ca sĩ Thủy Tiên đăng tin và chạy QUẢNG CÁO để kêu gọi mọi người đóng góp tiền từ thiện, tuy nhiên thì số tài khoản chuyển tiền lại là một cá nhân có tên “Le Thi Ngan”, không giống như những thông tin mà nữ ca sĩ đã chia sẻ.

Ngay sau đó thì nữ ca sĩ đã đăng tin đính chính và cảnh báo cho người mạo danh kia dừng hành động này lại ngay, đồng thời cảnh báo người dân cảnh giác, tránh chuyển nhầm tiền cho kẻ mạo danh đó.

Đứng theo góc độ pháp luật thì Tiến sĩ, Luật sư Lê Ngọc Khánh – Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) sẽ đưa ra những hình thức xử lý đối với đối tượng lừa đảo đó.

Câu hỏi 1: Về vụ việc ca sỹ Thủy Tiên, nếu cô Thuỷ Tiên tố cáo thì đối tượng mạo danh cô ấy, lợi dụng uy tín để chiếm đoạt tiền từ thiện bị xử lý như thế nào, thưa Luật sư?

Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khánh – Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) trả lời:

Căn cứ điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân.

Bên cạnh việc xử phạt hành chính, hành vi mạo danh trên mạng xã hội căn cứ vào từng vụ việc cụ thể, người thực hiện hành vi có thể bị khởi tố về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng internet… Tùy tính chất, mức độ của hành vi vi phạm từ việc giả mạo facebook của người khác, nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu theo quy định trong Bộ luật Hình sự.

Nếu có căn cứ cho thấy đối tượng đã lợi dụng uy tín của nữ ca sỹ Thuỷ Tiên để đưa ra thông tin gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản là số tiền từ thiện của các nạn nhân thì đối tượng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự  về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 người vi phạm sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, nếu số tiền chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên.Với số tiền chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên thì kẻ lừa đảo cũng sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Trong trường hợp xử lý hình sự thì đối tượng vi phạm trong tình huống này sẽ bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự là lợi dụng thiên tai, dịch bệnh, tình trạng khẩn cấp để phạm tội bởi vậy mức hình phạt sẽ rất nghiêm khắc thì người này sẽ bị phạt tù 12-20 năm hoặc tù chung thân theo điểm c, khoản 4, Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Câu hỏi 2: Cụ thể là mức hình phạt, mức tiền phạt theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành là gì, thưa Luật sư?

Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khánh – Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) trả lời:

Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP:

“Điều 101. Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:

a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân”.

Nếu người thực hiện hành vi mạo danh ca sĩ Thủy Tiên, chưa thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt được tài sản thì có thể bị xử lý hành chính với hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo trên mạng xã hội, mức xử phạt có thể lên đến 20 triệu đồng.

Trường hợp đối tượng đã chiếm đoạt tài sản có giá trị dưới 2 triệu đồng thì có thể bị phạt tiền lên đến 50 triệu đồng, theo quy định tại khoản 1 Điều 81 Nghị định 15/2020/NĐ-CP: “Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng các phương tiện giao tiếp trực tuyến trên mạng Internet, mạng viễn thông nhằm chiếm đoạt tài sản của tổ chức, cá nhân có trị giá dưới 2.000.000 đồng.”

Như đã nói trên, trường hợp qua điều tra, xác minh cơ quan chức xác định người giả mạo đã chiếm đoạt được tài sản của những người chuyển tiền từ thiện thông qua các thủ đoạn gian dối từ 2.000.000 đồng trở lên thì có thể bị xử lý hình sự với tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174 BLHS 2015. Theo đó, trường hợp người giả mạo vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 174 BLHS 2015 thì có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Trong trường hợp dưới 2.000.000 đồng nhưng người giả mạo lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để chiếm đoạt tài sản thì có thể bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm, theo quy định tại điểm c, khoản 3 Điều 174 BLHS 2015.

Câu hỏi 3: Nếu chị Thuỷ Tiên không tố giác mà những người đã bị lừa chuyển tiền vào tài khoản mạo danh đó tố giác thì đối tượng kia có bị xử lý không? Cơ quan Công an có thể từ số tài khoản mà truy ra kẻ mạo danh lừa đảo không?

Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khách – Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội

Việc mạo danh trên không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến ca sĩ Thủy Tiên mà còn xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của những người đã chuyển tiền vào tài khoản mạo danh để quyên góp làm từ thiện. Ở đây, đã có dấu hiệu vi phạm pháp luật và cần sự vào cuộc làm rõ của cơ quan chức năng. Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 144 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015: “Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền”. Nếu ca sĩ Thủy Tiên không tố giác thì những người đã chuyển tiền vào tài khoản này với mục đích từ thiện đều có quyền tố giác hành vi trên. Mục đích của việc tố giác là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân; đồng thời khiến những kẻ lợi dụng lòng tốt, có hành vi vi phạm pháp luật phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Cơ quan cảnh sát điều tra có thể kết hợp với Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về công nghệ cao, Ngân hàng Techcombank thông qua số tài khoản giả mạo để xác định danh tính chủ tài khoản cũng như xác định số tiền giao dịch qua tài khoản ngân hàng làm bằng chứng. Nếu đủ căn cứ sẽ khởi tố vụ án, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật.

Câu hỏi 4: Với Thủy Tiên, hiện nay cô ấy đã quyên góp làm từ thiện được số tiền lên đến 60 tỷ đồng, vậy việc kiểm soát và quản lý số tiền này hoàn toàn do cô ấy phải không, thưa Luật sư ?

Nếu cô ấy sử dụng sai mục đích hay cũng có hành vi chiếm đoạt phần nào trong số tiền đó, thì hiện nay luật pháp Việt Nam có quy định chặt chẽ về việc này không? Quan điểm của Luật sư về việc Nhà nước quản lý cá nhân sử dụng dòng tiền được quyên góp để làm từ thiện này như thế nào thưa Luật sư ?

Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khách – Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội)

Ca sĩ Thủy Tiên khi đứng ra quyên góp làm từ thiện thì số tiền cô ấy nhận được từ những người ủng hộ sẽ do cô ấy quản lý và sử dụng. Tuy nhiên, đây được xem là quan hệ dân sự khi người ủng hộ là người giao tiền, Thủy Tiên là người giữ tiền và người được ủng hộ là người nhận tiền. Do đó, khoản tiền ủng hộ trên không thuộc quyền sở hữu của Thủy Tiên. Cô ấy phải tuân thủ nghĩa vụ của mình là giao đến tận tay đúng người được nhận.

Hiện nay pháp luật Việt Nam chưa có quy định điều chỉnh hành vi gây quỹ quyên góp của cá nhân nhưng cũng không cấm hành vi này. Dựa trên quy tắc “Người dân được làm những gì pháp luật không cấm thực hiện”, cá nhân hoàn toàn có thể đứng ra kêu gọi ủng hộ từ thiện.

Tuy không có quy định về hành vi này nhưng khi có sai phạm trong hoạt động thiện nguyện, pháp luật hiện hành có những chế tài quy định rõ ràng về các hành vi “sử dụng trái phép tài sản của người khác”, “chiếm đoạt tài sản”, cụ thể:

– Khi Người giữ tiền sử dụng tài sản của Người giao tiền mà có dấu hiệu vụ lợi, sử dụng trái phép tài sản của người khác theo quy định tại Khoản 1 Điều 15 Nghị định 167/2013/NĐ-CP có thể bị phạt hành chính bằng hình thức phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.

– Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng với tình tiết lợi dụng thiên tai, dịch bệnh, tình trạng khẩn cấp có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến tù chung thân theo quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự 2015.

Hầu hết tại Việt Nam, tổ chức từ thiện đều do cá nhân tự lập cho nên tính minh bạch, công khai vẫn chưa kiểm soát được. Họ hoàn toàn không có bất kỳ hoạt động kiểm toán nào để cung cấp thông tin chính xác đến các thành viên, những nhà hảo tâm tham gia góp tiền. Do đó, nhà nước rất khó để quản lý dòng tiền này mà cái chính là xuất phát từ tấm lòng hảo tâm, tinh thần tương thân tương ái và sự nhiệt huyết của mỗi cá nhân trong những chườn trình này. Như đã nói ở trên, nếu có sai phạm các cá nhân này vẫn sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ căn cứ. Tuy nhiên, để đảm bảo hoạt động thiện nguyên diễn ra minh bạch đúng mục đích của nó thì vẫn cần có các quy định cụ thể, rõ ràng hơn. Đồng thời cần sự quản lý, đồng hành của các cơ quan chức năng cũng như chính quyền địa phương trong việc kiểm soát, phát hiện những hành vi sai phạm để điều chỉnh kịp thời.

Nội dung tư vấn của tiến sĩ, luật sư Lê Ngọc Khánh, Hãng Luật TGS (Đoàn Luật sư Hà Nội),  đã được đăng tải trên một số báo điện tử:

• Báo điện tử Thông tấn xã Việt Nam(vietnamplus): https://www.vietnamplus.vn/loi-dung-thuy-tien-de-truc-loi-ke-lua-dao-co-the-nhan-an-chung-than/670214.vnp
• Báo điện tử pháp luật Việt Nam: https://baophapluat.vn/tu-van-365/luat-su-loi-dung-thuy-tien-de-truc-loi-ke-lua-dao-co-the-nhan-an-chung-than-551089.html