Vợ Nguyễn Xuân Đường đã lợi dụng chức vụ quyền hạn thế nào?

Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội)

Căn cứ theo quy định tại Điều 356 BLHS 2015 (được sửa đổi bổ sung 2017) thì tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ là hành vi cố ý trực tiếp lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, của xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, do người có chức vụ, quyền hạn và đạt độ tuổi luật hình sự quy định thực hiện vì vụ lợi hoặc có động cơ cá nhân khác.

Việc bà Nguyễn Thị Dương bị đề nghị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ do đã ép buộc một người trúng đấu giá phải hủy kết quả để nhường cho bà Dương, thì phải căn cứ theo 4 dấu hiệu pháp lý của tội phạm. Cụ thể như sau:

+Thứ nhất là về khách thể của tội phạm:

Tội phạm xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức xã hội, đồng thời xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân.

+ Thứ hai là về mặt khách quan của tội phạm:

Hành vi khách quan của tội này là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ. Trong thực tế làm trái công vụ có thể là không làm trong trường hợp phải làm và có điều kiện để làm hoặc làm nhưng không đầy đủ hoặc làm ngược lại quy định hoặc yêu cầu của công vụ. Quy định về công vụ có thể tồn tại trong các quy định của pháp luật, nội quy, chế độ, thể lệ của ngành hoặc địa phương. Hành vi làm trái của người có chức vụ, quyền hạn phải gây ra những thiệt hại cụ thể cho lợi ích của nhà nước, của xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. Như vậy, hậu quả nguy hiểm cho xã hội của tội phạm này là dấu hiệu pháp lý bắt buộc trong cấu thành tội phạm. Đây là loại tội phạm mà hậu quả nguy hiểm của nó rất đa dạng. Chúng có thể là những thiệt hại mang tính vật chất như tính mạng, sức khỏe, tài sản nhưng cũng có thể là những thiệt hại phi vật chất như uy tín, danh dự, nhân phẩm con người… Khi có hậu quả xảy ra thì hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ bị coi là tội phạm.

+ Thứ ba là về mặt chủ quan của tội phạm:

Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý. Động cơ phạm tội là động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác. Động cơ vụ lợi là động cơ mưu cầu lợi ích vật chất cho mình hoặc cho người khác mà mình quan tâm. Động cơ cá nhân khác trong thực tế có thể là động cơ củng cố địa vị, uy tín cá nhân hoặc quyền lực cá nhân mà không mưu cầu lợi ích vật chất. Động cơ phạm tội là dấu hiệu pháp lý bắt buộc của tội này.

+ Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của tội phạm là chủ thể đặc biệt, là người có chức vụ, quyền hạn. Ngoài hai dấu hiệu pháp lý thông thường của chủ thể của tội phạm là độ tuổi và năng lực trách nhiệm hình sự, người thực hiện hành vi phạm tội ở đây phải là người có chức vụ, quyền hạn theo quy định của điều 352 BLHS. Nếu người gây thiệt hại cho xã hội không có dấu hiệu về chức vụ, quyền hạn thì hành vi gây thiệt hại có thể cấu thành một tội phạm khác. Dấu hiệu về chủ thể đặc biệt chỉ yêu cầu người phạm tội, trong trường hợp đồng phạm thì những người đồng phạm khác như người tổ chức, người xúi giục, người giúp sức không cần dấu hiệu trên đây.

Bà Nguyễn Thị Dương tuy không có chức vụ, quyền hạn, không quyết định được việc thay đổi người trúng đấu giá, nhưng mục đích đấu bằng được lô đất, đã đặt vấn đề thay đổi kết quả trúng đấu giá, đồng thời là người trực tiếp đe doạ, đánh người trúng đấu giá phải miễn cưỡng từ bỏ kết quả trúng đấu giá. Bà Dương còn giúp sức cho những người có chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ thì tất cả những việc làm trên đã đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm của tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ với vơi trò là đồng phạm.

Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội

Hình phạt đối với tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ được quy định tại Điều 356 BLHS 2015, cụ thể như sau :

“Điều 356. Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ

Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

Phạm tội gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.”

Tuy nhiên, trong vụ án này bà Nguyễn Thị Dương được xác định là đồng phạm thì mức án cho bà Dương phải được quyết định dựa trên nhiều yếu tố, căn cứ theo quy định tại Điều 58 BLHS 2015 (sửa đổi bổ sung 2017). Cụ thể như sau:

“Điều 58. Quyết định hình phạt trong trường hợp đồng phạm

Khi quyết định hình phạt đối với những người đồng phạm, Tòa án phải xét đến tính chất của đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người đồng phạm.

Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự thuộc người đồng phạm nào, thì chỉ áp dụng đối với người đó.”

Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội

Tổng hợp hình phạt là quyết định hình phạt trong trường hợp đặc biệt, bao gồm quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm nhiều tội theo quy định tại Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015 (BLHS 2015) và quyết định hình phạt của nhiều bản án theo quy định tại Điều 56 BLHS 2015. Tổng hợp hình phạt là hoạt động quan trọng của Tòa án được tiến hành đối với người bị kết án phạm từ hai tội trở lên và đối với trường hợp người bị kết án chưa chấp hành hoặc chấp hành chưa xong một bản án lại bị xét xử về một tội xảy ra trước hoặc sau khi có bản án đó. Việc tổng hợp hình phạt được tiến hành trên cơ sở các hình phạt cùng loại và khác loại, tổng hợp hình phạt chính và hình phạt bổ sung theo những nguyên tắc nhất định của luật hình sự.

Theo đó, đối với trường hợp của bà Nguyễn Thị Dương khi trước đó hồi đầu tháng 4 đã bị khởi tố về tố tội Cố ý gây thương tích, thì thuộc vào trường hợp quy định tại Điều 56 BLHS 2015. Lúc này, việc tính tổng các hình phạt trong các bản án này được quy định như sau:

– Nếu là tội đã phạm trước đó thì Tòa án sẽ quyết định hình phạt cho tội này. Sau đó, hình phạt chung sẽ được tính theo bảng sau:

Lưu ý, thời hạn đã chấp hành hình phạt của bản án trước được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung.

– Nếu thực hiện hành vi phạm tội mới, Tóa án sẽ quyết định hình phạt với tội mới. Sau đó sẽ tổng hợp với thời hạn chưa chấp hành hình phạt của bản án trước đó. Sau cùng, Tòa án sẽ quyết định hình phạt chung theo cách tính của bảng đã nêu ở trên.

– Nếu các hình phạt của các bản án mà một người phải chấp hành chưa được tổng hợp thì Chánh án Tòa án ra quyết định tổng hợp các hình phạt của các bản án như cách tính đã nêu ở bảng trên.

Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội

Những chiêu trò của vợ chồng Đường Nhuệ từ năm 2015 với mục đích thao túng, thông đồng trong hoạt động đấu giá sử dụng đất nhằm trục lợi cá nhân đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của Luật đấu giá tài sản năm 2016, Luật đất đai 2013, Luật quản lý sử dụng tài sản công… gây thất thoát lớn cho ngân sách Nhà nước. Việc mua được những lô đất có vị trí đắc địa, được xem là đất “vàng” với sự chênh lệch giá gốc không nhiều, rồi chuyển nhượng lại cho người khác vớí giá cao gấp đôi, gấp ba…mà đáng ra khoản chênh này phải được nộp vào ngân sách Nhà nước.

Những quy định về chế độ tài chính trong hoạt động đấu giá tài sản được quy định cụ thể tại Thông tư số 48/2017/TT-BTC ngày 15/5/. Theo đó : “Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền hoặc thuê đất có trách nhiệm nộp tiền trúng đấu giá vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất”

Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội

Điều 8, bộ luật hình sự 2015 có quy định:

“1. Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.

Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác”.

Để xác định hành vi nào đó do con người thực hiện có phải là tội phạm hay không phải dựa vào cấu thành tội phạm. Cấu thành tội phạm là cơ sở pháp lý thống nhất để truy cứu trách nhiệm hình sự người phạm tội, cấu thành tội phạm là tổng hợp các dấu hiệu được quy định trong Luật Hình sự đặc trưng cho một loại tội phạm cụ thể.

Như tôi đã phân tích ở câu hỏi thứ nhất thì có bốn dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm đó là:  khách thể của tội phạm, mặt khách quan của tội phạm, mặt chủ quan của tội phạm và chủ thể của hành vi tội phạm. Theo đó, việc Nguyễn Xuân Đường Đường chỉ là theo ý muốn của vợ mình, bản thân không đặt vấn đề gì, không tác động gì với những người có chức vụ, quyền hạn tổ chức cuộc đấu giá, Nguyễn Xuân Đường cũng không biết cách thức phải làm như thế nào để thay đổi kết quả người trúng đấu giá thì không đủ căn cứ để buộc Nguyễn Xuân Đường là đồng phạm với các bị can trong vụ án.

Ý kiến của Thạc Sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám Đốc (Hãng Luật TGS – thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) đã được đăng tải trên Báo điện tử Đài tiếng nói Việt Nam (VOV):https://vov.vn/phap-luat/tu-van-luat/vo-nguyen-xuan-duong-da-loi-dung-chuc-vu-quyen-han-the-nao-1073826.vov#ref-https://chat.zalo.me/