Quan điểm của Luật sư TGS về trường hợp có yếu tố xâm phạm nhãn hiệu “Cộng Cà Phê”

“Cộng Cà Phê” là một thương hiệu khá nổi tiếng và có vị thế nhất định trong những năm gần đây. Chính bởi sự nổi tiếng này mà kéo theo rất nhiều các hàng quán cà phê “học theo” ý tưởng từ “Cộng cà phê”. Nhẹ nhàng thì họ học theo menu đồ uống, thiết kế, trang trí cửa hàng. Nghiêm trọng hơn thì họ dùng luôn thương hiệu “Cộng cà phê” để sử dụng cho cửa hàng của mình.

1. Hành vi của các cơ sở kinh doanh này có vi phạm luật pháp không? Nếu có thì họ vi phạm những luật gì?

Luật sư trả lời

Luật sư Phạm Thị Nhung – Hãng luật TGS (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) chia sẻ:

“Nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của cá nhân, tổ chức này với hàng hóa, dịch vụ của các chủ thể khác. Một nhãn hiệu được xác nhận là nhãn hiệu độc quyền khi và chỉ khi được đăng ký và được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng một cách hợp pháp”.

Khi chủ sở hữu đăng ký nhãn hiệu và nhãn hiệu được cấp văn bằng bảo hộ thì việc các cá nhân hay tổ chức khác nếu muốn sử dụng phải được sự đồng ý của chủ sở hữu độc quyền nhãn hiệu đó theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 123 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2019 quy định: “Sử dụng, cho phép người khác sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp theo quy định tại Điều 124 và Chương X của Luật này”.

Tuy nhiên với trường hợp mà “Cộng Cà Phê” đang gặp phải, tôi hiểu các cá nhân, tổ chức khác đã tự ý sử dụng nhãn hiệu của “Cộng Cà Phê” mà không hề xin phép hay không được sự đồng ý của chủ sở hữu nhãn hiệu này theo quy định tại Khoản 1 Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2019:

“Điều 129. Hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý

1. Các hành vi sau đây được thực hiện mà không được phép của chủ sở hữu nhãn hiệu thì bị coi là xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu:

a) Sử dụng dấu hiệu trùng với nhãn hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch vụ trùng với hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục đăng ký kèm theo nhãn hiệu đó;

b) Sử dụng dấu hiệu trùng với nhãn hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch vụ tương tự hoặc liên quan tới hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục đăng ký kèm theo nhãn hiệu đó, nếu việc sử dụng có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ;

c) Sử dụng dấu hiệu tương tự với nhãn hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch vụ trùng, tương tự hoặc liên quan tới hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục đăng ký kèm theo nhãn hiệu đó, nếu việc sử dụng có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ;

d) Sử dụng dấu hiệu trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu nổi tiếng hoặc dấu hiệu dưới dạng dịch nghĩa, phiên âm từ nhãn hiệu nổi tiếng cho hàng hóa, dịch vụ bất kỳ, kể cả hàng hóa, dịch vụ không trùng, không tương tự và không liên quan tới hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu nổi tiếng, nếu việc sử dụng có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa hoặc gây ấn tượng sai lệch về mối quan hệ giữa người sử dụng dấu hiệu đó với chủ sở hữu nhãn hiệu nổi tiếng.”

2. Một quán cà phê có kiểu bài trí và phục vụ giống kiểu hệ thống của Cộng cà phê thì có bị coi là phạm luật không? Căn cứ pháp lý là gì?

Luật sư trả lời:

Về việc một quán cà phê có kiểu bài trí và phục vụ giống kiểu hệ thống của Cộng cà phê thì có bị coi là phạm luật không thì chúng ta phải xét đến khía cạnh sau:

Một tài sản trí tuệ để có thể được bảo hộ thì tài sản đó phải được thể hiện, định dạng dưới một hình thức vật chất nhất định. Đối với việc trang trí nội thất của hàng theo một concept nào đó được coi là ý tưởng trang trí. “Y tưởng trang trí” này chỉ tồn tại dưới dạng suy nghĩ, tư duy, chỉ nằm trong đầu, tức là chưa được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định thì chưa được xác lập quyền tác giả (khoản 1 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ). 

Đối với quyền sở hữu công nghiệp, cách thiết kế bài trí trong quán Cộng cà phê không có tính mới, không phải giải pháp kỹ thuật, cũng chẳng là quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định nên không thể coi thiết kế bài trí là một sáng chế được. Mặt khác, thiết kế bài trí khó có khả năng áp dụng công nghiệp trong thực tế bởi vì chẳng có quán cà phê nào lại thiết kế cả trăm quán như một và cũng khó có mặt bằng giống hệt nhau để làm được việc này nên cũng chưa thể coi thiết kế bài trí là kiểu dáng công nghiệp.

Do đó trong trường hợp này, chúng ta không có căn cứ để xác minh quán cà phê này có hành vi xâm phạm với “Cộng Cà Phê” được.

Nếu “Cộng Cà Phê” muốn bảo hộ cả phong cách thiết kế, không gian quán của mình, thì họ phải định hình ý tưởng đó thành bản mô tả hoặc vẽ ra bằng bất kỳ phương tiện gì để có thể nhìn thấy, đọc được, chạm tới được… thì đều có thể được bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình. 

3. Trong trường hợp quyền lợi chính đáng bị xâm phạm, “Cộng Cà phê” nên làm những gì để bảo vệ quyền lợi của họ?

Luật sư trả lời:

Trong trường hợp quyền lợi chính đáng bị xâm phạm, “Cộng Cà phê” có thể áp dụng các biện pháp xử lý xâm phạm nhãn hiệu phù hợp theo tiến trình như sau:

Biện pháp 1: Cảnh báo vi phạm

– Chủ sở hữu nhãn hiệu bị xâm phạm trực tiếp hoặc thông qua đại diện làm công văn cảnh báo vi phạm và đề nghị chấm dứt hành vi, khắc phục hậu quả.

– Trong trường hợp chủ thể vi phạm không thực hiện các yêu cầu trên hoặc thực hiện không đầy đủ thì xem xét biện pháp 2.

Biện pháp 2: Yêu cầu cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xử lý xâm phạm nhãn hiệu (biện pháp hành chính)

Biện pháp 3: Biện pháp dân sự

– Khi xảy ra tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ, chủ sở hữu nhãn hiệu bị xâm phạm có quyền khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu Tòa án nhân dân cấp tỉnh, thành phố giải quyết

– Tòa án có thẩm quyền xử lý xâm phạm nhãn hiệu buộc bên xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thực hiện việc:

+ Chấm dứt hành vi xâm phạm

+ Xin lỗi, cải chính công khai

+ Thực hiện nghĩa vụ dân sự

+ Bồi thường thiệt hại

+ Tiêu hủy hoặc phân phố hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (với điều kiện không làm ảnh đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ)

Biện pháp 4: Biện pháp hình sự

– Được áp dụng đối với người nào cố ý thực hiện hành vi xâm phạm quyền nhãn hiệu đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại.

– Khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm xâm phạm, chủ sở hữu nhãn hiệu bị xâm phạm có thể nộp đơn yêu cầu các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý xâm phạm nhãn hiệu.

>>Xem thêm: Quy trình xử lý xâm phạm nhãn hiệu hàng hóa

Ý kiến của Luật sư cũng đã được đăng tải trên báo VIETNAMBIZ: https://vietnambiz.vn/luat-su-bay-cach-de-cong-ca-phe-dau-tranh-voi-nhung-quan-tra-chanh-ca-phe-nhai-nhan-hieu-20200617101252097.htm