Bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ, yếu thế trước ma trận trái phiếu, huy động vốn

Theo Luật sư Đặng Phương Chi trách nhiệm của đơn vị phát hành thư bảo lãnh thanh toán trái phiếu này như thế nào? Có quy định của pháp luật nào để buộc đơn vị phát hành thư bảo lãnh phải thực hiện cam kết?

Luật sư Đặng Phương Chi – Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) :

Bảo lãnh thanh toán trái phiếu là việc một bên thứ ba đảm bảo thanh toán cho nhà đầu tư khi tổ chức phát hành ( thông thường là các doanh nghiệp) không thể đảm bảo thanh toán các khoản nợ trên trái phiếu. Bên thứ ba thường là một ngân hàng hoặc một công ty mẹ của tổ chức phát hành trái phiếu.

Trách nhiệm của đơn vị đảm bảo là đảm bảo thanh toán cho nhà đầu tư khi tổ chức phát hành không thể thực hiện thanh toán được.Cụ thể, nếu tổ chức phát hành trái phiếu không đủ tiền để thanh toán hoặc không thực hiện được thanh toán theo cam kết, đơn vị đảm bản sẽ phải thực hiện thanh toán thay cho tổ chức phát hành. Chính vì vậy, việc được bảo lãnh thanh toán của một trái phiếu có ý nghĩa lớn vì giúp tăng tính an toàn, độ tin cậy và thu hút nhà đầu tư.

Tại Thông tư số 07/2015/TT-NHNN quy định về bảo lãnh ngân hàng quy định về các điều kiện thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh và quyền và nghĩa vụ của bên bảo lãnh có quy định về trách nhiệm của đơn vị phát hành thư bảo lãnh tuy nhiên các quy định này vẫn còn chưa phù hợp với thực tế. Ví dụ như về yêu cầu phải xuất trình hoặc gửi yêu cầu thanh toán và bản gốc cam kết bảo lãnh đến ngân hàng trước một thời điểm nào đó là thách đó vô lý đối với bên nhận bảo lãnh. Vì khi nghĩa vụ được bảo lãnh bị vi phạm (tất nhiên là phải trong thời hạn bảo lãnh) thì lập tức phát sinh nghĩa vụ bảo lãnh của ngân hàng mà không phụ thuộc vào việc có hay không có yêu cầu và có hay không có việc phải xuất trình hoặc gửi bản gốc hay bản sao cam kết bảo lãnh cho ngân hàng. Bên nhận bảo lãnh chỉ có quyền yêu cầu ngân hàng thanh toán sau khi nghĩa vụ bảo lãnh phát sinh, chứ không thể yêu cầu trước khi nghĩa vụ bảo lãnh phát sinh. Và kể từ thời điểm nghĩa vụ phát sinh, thì bên nhận bảo lãnh có quyền yêu cầu bất cứ lúc nào, ít nhất là trong thời hạn 3 năm theo quy định về thời hiệu khồi kiện về tranh chấp hợp đồng của Bộ luật Dân sự năm 2015.

Xin hỏi Luật Sư Đặng Phương Chi việc đặt tên các công ty dễ gây hiểu lầm là công ty tài chính vậy cần phải có quy định cho rõ ràng hơn về sự minh bạch trong thông tin của doanh nghiệp hay không?

Luật sư Đặng Phương Chi – Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) :

Điều 41 Luật Doanh nghiệp 2020 và Điều 18 Nghị định 01/2021/ NĐ-CP ngày 04/01/2021 đã quy định khá chặt chẽ về tên doanh nghiệp và các trường hợp bị cấm, tên gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, quy định tại Luật Doanh nghiệp là những quy định chung áp dụng có hầu như đối với các loại hình doanh nghiệp cũng như đối các lĩnh vực kinh doanh. Như vậy, gần như không có quy định cụ thể nào các đặt tên của các công ty tài chính. Chính vì vậy, trong thời gian tới, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nên xem xét bổ sung thêm các quy định về việc đặt tên các công ty dễ gây hiểm lầm là công ty tài chính, bảo đảm các doanh nghiệp hoạt động trên tinh thần thượng tôn pháp luật; bảo đảm sự công khai, minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp và quản lý hành chính nhà nước..

Theo Luật sư Đặng Phương Chi Loại hình này có phải là loại hình kinh doanh có điều kiện? Nếu có thì phải tuân thủ theo quy định pháp luật nào?

Luật sư Đặng Phương Chi – Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) :

Đối với các ứng dụng gửi tiền tiết kiệm được phát hành bởi các công ty tài chính, thì căn cứ theo Căn cứ theo quy định tại Phụ lục  được bổ sung bởi Phụ lục IV Luật Đầu tư 2020 được bổ sung bởi Khoản 5 Điều 3 Luật sửa đổi Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Điện Lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự 2022 quy định về danh mục các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, loại hình này không được xem là loại hình kinh doanh có điều kiện. Tuy nhiên, hiện nay các quy định về ngành nghề còn tương đối hạn chế, chính vì vậy, cần bổ sung thêm các quy định của pháp luật liên quan đến ngành nghề kinh doanh này.

Để bảo vệ khách hàng, đặc biệt là người yếu thế, xin Luật sư Đặng Phương Chi cho biết, hiện nay có những kẻ hở pháp lý nào để các doanh nghiệp lợi dụng nhằm chiếm dụng vốn, thậm chí là chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư thông qua hình thức tiết kiệm online và hợp đồng đặt mua như chúng ta vừa trao đổi?

Luật sư Đặng Phương Chi – Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) :

Thứ nhất, các hợp đồng được giao kết giữa các bên thường khá dài và có rất nhiều điều khoản do vậy nhiều khách hàng hiện nay thường không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký mà chỉ hoàn toàn tin tưởng vào những lời tư vấn của nhân viên. Việc khách hàng không đọc kỹ, không hiểu các quy định về cách tính lãi suất, mức gửi tối thiểu, điều kiện tất toán trước hạn, thời hạn áp dụng ưu đãi,…khiến khách hàng hiểu sai hoặc hợp đồng có những điều khoản gây bất lợi cho nhà đầu tư dẫn đến các bên phát sinh tranh chấp và nhà đầu tư thường là bên bị thiệt hại (yếu thế). Hơn nữa, các doanh nghiêp cũng có thể căn cứ vào các điều khoản gây bất lợi cho chủ đầu tư để sử dụng khoản tiền mà họ đã thanh toán vào các mục đích khác, không đúng theo thỏa thuận của các bên. Điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại về tài sản cho nhà đầu tư.

Thứ hai, pháp luật hiện nay tuy đã có quy định về việc bảo vệ thông tin cá nhân. Tuy nhiên thực tiễn cho thấy việc bảo vệ thông tin cá nhân hiện nay chưa thực sự hiệu quả, vẫn tồn tại tình trạng các thông tin cá nhân của khách hàng như: địa chỉ, số căn cước công dân, số điện thoại, các thông tin liên quan đến tài khoản ngân hàng,… bị lộ dẫn tới tình trạng khách hàng bị gọi điện làm phiền, mất tiền trong tài khoản sau khi làm theo hướng dẫn của một số đối tượng nặc danh nhân viên ngân hàng,…

Tiếp tục với câu chuyện gửi tiền tiết kiệm linh hoạt và chuyển tiền qua ứng dụng, nhưng doanh nghiệp không thực hiện đúng cam kết và chiếm giữ tiền của nhà đầu tư. Hành vi này được quy vào sai phạm nào thưa luật sư Đặng Phương Chi? Chế tài này được xử lý ra sao?

Luật sư Đặng Phương Chi – Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) :

Doanh nghiệp phải có trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi và thực hiện các cam kết với nhà đầu tư.  Khi doanh nghiệp phát hành có khó khăn về thanh toán, nhà đầu tư có thể chủ động làm việc với doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ để thỏa thuận thống nhất phương án xử lý phù hợp, đảm bảo quyền lợi của cả nhà đầu tư và doanh nghiệp phát hành. Ngoài ra, theo sự thỏa thuận giữa hai bên được thể hiện trong các điều khoản của hợp đồng, nếu doanh nghiệp thực hiện không đúng theo cam kết ban đầu thì nhà đầu tư có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền, yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng hoặc yêu cầu trả lại tài sản và đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu có căn cứ theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, nếu trong hợp đồng có quy định về các trường hợp phạt vi phạm hoặc phía khách hàng chứng minh được hành vi vi phạm của doanh nghiệp là nguyên nhân dẫn tới các thiệt hại trên thực tế thì nhà đầu tư cũng có quyền yêu cầu phạt hợp đồng hoặc bồi thường thiệt hại theo quy định.

»» BÁO CHÍ ĐƯA TIN:

Ý kiến của Luật sư Đặng Phương Chi – Hãng Luật TGS, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội đã được đăng tải trên chuyên trang của Tạp chí điện tử Hòa Nhập: https://hoanhap.vn/chi-tiet/can-tieng-noi-phap-ly-chat-che-hon-nua-bao-ve-nha-dau-tu1700962437.html

Ý kiến của Luật sư Đặng Phương Chi – Hãng Luật TGS, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội đã được đăng tải trên chuyên trang của Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam: https://lsvn.vn/khach-hang-nho-le-yeu-the-hon-loan-voi-ma-tran-trai-phieu-huy-dong-von-1700991950.html

Ý kiến của Luật sư Đặng Phương Chi – Hãng Luật TGS, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội đã được đăng tải trên chuyên trang của Tạp chí điện Doanh nghiệp và thương hiệu: https://doanhnghiepthuonghieu.vn/bao-ve-nha-dau-tu-nho-le-yeu-the-truoc-ma-tran-trai-phieu-huy-dong-von-1983589966-p50462.html